Tijdens mijn bezoek aan Panama is een tocht door het Panamakanaal iets wat absoluut op het programma moest staan. In de keren dat ik vroeger in Panama geweest ben heb ik de Miraflores sluizen bezocht en ben ik vanuit Panama City naar Colon gereden, waarbij ik men te herinneren dat je af en toe een glimp van het kanaal opving. Of in ieder geval van het Gatunmeer. Ik heb toen, bijna een kwart eeuw geleden, een tocht op het Panamakanaal op mijn persoonlijke bucketlist geplaatst. Ik ben destijds binnen een periode van pakweg zes jaar een keer of zes in Panama geweest . Uit het laatste bezoek ontstond het voornemen om een volgende keer een extra dag in te plannen om een tocht op het Panamakanaal te maken. Het is er echter nooit meer van gekomen. Een wijziging in mijn werkzaamheden zorgde ervoor dat ik sindsdien nooit meer naar Panama ‘moest’.

Als je eenmaal iets op je wensenlijst gezet hebt en de jaren verstrijken, dan komt er een moment dat je jezelf belooft je lijstje eens een keer af te gaan werken. Ik ben in die fase van mijn leven gekomen. Daarom ben ik vorig jaar naar Tokyo geweest, zal ik dit jaar een grote reis door de Verenigde Staten gaan maken en ben ik gisteren op vlucht KL757 gestapt om vanuit Nederland naar Panama te vliegen. De eerste dag heb ik besteed aan het ontdekken van Panama City. De tweede dag gebruik ik om mijn langverwachte tocht door het Panamakanaal te maken. Ik doe dat door middel van een georganiseerde excursie waarbij ik opgehaald word in mijn hotel, een boottocht door een deel van het kanaal maak en vervolgens vanuit de plek waar ik van boord ga weer teruggebracht wordt naar mijn hotel. De deze excursie heb ik vooraf via internet geboekt via TicketBar.

Omdat het aantal plekken voor deze excursie beperkt is heb ik de tocht door het Panamakanaal weken vooraf geboekt via internet. Je kunt dan al direct je hotelnaam doorgeven. Omdat ik mijn hotel pas vorige week vastgelegd heb, heb ik die gegevens later doorgespeeld naar de organisator. Gisteren ontving ik de definitieve ophaaltijd: tussen 10:35 en 10:50 uur. Dat is een andere tijd dan de oorspronkelijk gecorrespondeerde voorlopige tijd (6:30 uur). Dat betekent dat ik mijn programma wat aan moet passen.

05:50 uur – vroeg uit de veren

Opstaan geschiedt vandaag voordat de zon opgekomen is. Het is de tweede nacht in Panama geweest en ik begin de jetlag al duidelijk achter me te laten. In Nederland is een uur of zes in de ochtend voor mij ook een normale tijd om op te staan. Ik heb contact met het thuisfront, lees de krant online en doe nog wat aan mijn social media. Vervolgens is het tijd om te douchen, aan te kleden en me goed in te smeren met een anti-zonnebrandcrème. De zon is hier enorm sterk. Mijn tere winterhuidje is daar helemaal niet op voorbereid. Goed smeren dus. Zelfs dat heeft gisteren niet helemaal voorkomen dat mijn gezicht wat rood geworden was.

06:30 uur – ontbijt

Mijn maag zegt dat het tijd is om te gaan eten. Een mooie timing, want restaurant Social Café is vanaf half zeven geopend. Dit is de plek in het hotel waar je kunt ontbijten. Het ontbijt zit niet onbegrepen in de kamerprijs die ik betaal. Dan maar apart betalen voor het ontbijt. Dat kost me $ 19,- plus 7% aan tax. In totaal iets meer dan 20 dollar dus, wat bij de huidige dollarkoers uitkomt op ongeveer 18 tot 19 euro. Niet bepaald een koopje, dus. Er zijn op dit tijdstip echter geen andere opties in de buurt.

Voor wie het interesseert: mijn ontbijt bestaat vandaag uit twee gebakken eieren met 2 stukjes bacon en een drietal minibroodjes. Natuurlijk begin ik de dag ook met een goede kop koffie (con leche). Verder drink ik nog een glas water en een glas versgeperst watermeloensap.

07:00 uur – ochtendwandeling

Ik verblijf in het Hilton Panama Hotel. Ik heb bij mijn keuze qua accommodatie vooral gekeken naar de ligging. Comfort was natuurlijk ook een belangrijk criterium. Het Hilton ligt aan de Avenida Balboa. Dit is een belangrijke verkeersader langs de kustlijn van Panama City. Langs deze weg ligt een lange wandelboulevard. Die leent zich prima voor een ochtendwandeling. Het zonnetje schijnt, het is nu al 26 graden en ik heb wat tijd over vanochtend. Dat zijn goede omstandigheden voor een goede ochtendwandeling.

Via de voetgangersbrug ga ik naar de waterkant van de Avenida Balboa. Er zijn een drietal dingen die opvallen. Het allerbelangrijkste is hoe rustig het verkeer is. Wat een contrast met gisteren! Het is duidelijk weekend wat ook hier in Panama betekent dat er geen sprake is van een spits tijdens het spitsuur.

Wat me ook weer opvalt is hoe mooi groen het hier is en hoe goed het groen onderhouden wordt. Ze hebben hierdoor een boulevard gecreëerd waar ze trots op mogen zijn. Het derde opvallende is de grote verscheidenheid aan vogels die ik hoor. Ze doen hun uiterste best om met hun gefluit boven het geluid van het verkeer uit te komen. Dat is niet altijd even gemakkelijk. Stille elektrische auto’s hebben hun intrede nog niet gedaan in Panama. Als je weet dat een liter benzine hier ongeveer 70 cent kost dan weet je wel waarom men hier zover nog niet is.

Dat het groen zo groen is, is mede bijzonder omdat het maart is. Dat betekent dat ze hier een beetje tegen het einde van het droge seizoen aanbeland zijn. Op andere plekken in de wereld betekent dat vaak dat de natuur dan dor en droog geworden is. Hier zie je aan het gras wel dat het wat droger is, maar de struiken en bomen zijn nog in prima conditie. Hieraan zie je dat Panama echt een tropische bestemming is met natter klimaattype.

Na pakweg twee kilometer zie ik een groot monument tussen de twee weghelften staan. Het is een monument ter ere van Vasco Núñez de Balboa. Deze Spaanse conquistador is de stichter van de Panamese stad Darién en daarmee meteen de grondlegger van het land Panama.

Tweehonderd meter verderop staat er een ‘Panama sign’. Leuk voor toeristen om mee op de foto te gaan. Het is niet de enige hier in Panama City. Gisteren heb ik een vergelijkbaar exemplaar gezien bij de Marador Marina. Mocht de gemeenteraad van Panama net als Amsterdam besluiten om deze letters weg te halen dan zullen ze daar een hele kluif aan hebben. Deze Panama-letters zijn van beton en bedoeld om hier permanent te blijven staan.

De volgende plek waar ik terecht kom is het Parque Mirador Pacifico. Wie een beetje Spaans kent die begrijpt dat dit een park is met uitzicht op de Stille Oceaan. Dat is ook precies wat je hier krijgt. Daarnaast heb ik van hieruit ook uitzicht op de skyline van de stad aan de ene kant en het historisch centrum van Panama City aan de andere kant.

Ik zou nog even door kunnen lopen tot in het historisch centrum. Dat is van hieruit misschien nog maar een kilometer doorwandelen. Ik ken mezelf en weet dat ik daar de tijd niet meer in de gaten ga houden zodra ik aan het fotograferen slaag. Ik maak daarom nog wat foto’s van de vissershaven en loop weer richting de weg.

08:30 uur – Uber

Ik zou van hieruit een bus kunnen nemen. Helaas is ook het openbaar vervoer in Panama dusdanig gemoderniseerd dat je een OV-chipkaart moet kopen om de bus te kunnen gebruiken. En die moet je bij een metrostation halen. Als ik van hieruit eerst zo’n kaart moet gaan halen dan kan ik net zo goed teruglopen naar het hotel.

Er zijn twee alternatieven: een taxi of een Uber. Iedereen zegt dat de taxi’s veel te duur zijn en dat een Uber de beste optie is. Ik open daarom mijn Uber-app om een Uber te bestellen. Binnen een minuut zit ik in de Suzuki van Roberto die mij terugrijdt naar het Hilton. Dat doet hij voor een ritprijs van $ 2,30. Volgens mij was de bus niet veel goedkoper geweest. Ik geef $ 0,50 fooi, wat het totaal op $ 2,80 brengt.

08:45 uur – zwembad

De tijd tot de pick-up voor het Panamakanaal dood ik met iets wat ik niet zo snel doe als ik alleen op reis ben: ik vertoef lekker anderhalf uur aan het zwembad. Het is heerlijk weer en het hotel heeft een prima zwembad. Ik zou toch gek zijn als ik daar heen gebruik van zou maken? Het zwembad ligt op dit tijdstip nog geheel in de schaduw. Pas later op de ochtend bereiken de zonnestralen deze plek. Het is daarom bijna fris hier. De wind zorgt ervoor dat het voor mijn gevoel geen 30 graden is, maar zeker enkele graden koeler. Het weerhoudt mij er niet van om toch een verfrissende duik te nemen.

10:25 uur – in de lobby

Het zou jammer zijn als ik te laat zou zijn om opgehaald te worden. Tien minuten voor de aangegeven tijd zit ik al klaar in de lobby nadat ik mezelf nogmaals gedoucht heb en me opnieuw ingesmeerd heb met de nodige bescherming tegen de felle Panamese zon. Zeker op een boot is dat hard nodig. De reflectie van het water en een eventuele wind kunnen voor een extra snelle verbranding van de huid zorgen.

10:50 uur – de bus in

Zoals verwacht is de bus niet vroeg, maar ook niet te laat. En dat wil in Panama we wat zeggen. Ik herinner me dat ik een keer een afspraak had in Panama om 1 uur ‘s middags. Om half zes, dat is maar liefst vier-en-een-half uur later, belde mijn afspraak me met de mededeling dat het die dag niet meer ging lukken. Mañana zou beter geschikt zijn. Dat is een beetje de mentaliteit zoals ik het de eerste keer in Panama herinner.

Om tien voor elf komt de bus voorgereden. Ik stap in en geef mijn voucher aan de dame die mij verwelkomt. De bus is nog bijna leeg. Het vermoeden komt al snel bij mij op dat er mogelijk nog redelijk wat stops gemaakt worden om andere deelnemers aan deze excursie op te pikken vooraleer we bij de boot aan zullen komen. Het weer is in de tussentijd veranderd. Het aantal wolken is verveelvoudigd in zo’n mate dat het nu vrijwel geheel bewolkt is. Ik hoop dat de lucht wat opentrekt voor de boottocht op het Panamakanaal.

Op een gegeven moment draaien we een straat in die ik meteen herken van de allereerste keer dat ik Panama bezocht: de Via España. Dat was de grote straat die vlak bij mijn hotel lag waar ik toen verbleef: Hotel Executive. Als ik dan een wandeling ging maken of iets ging eten, dan kwam ik al snel in Via España terecht. Dat ik dit na bijna 23 jaar nog direct herken!

11:35 uur – uitleg

Iedereen is opgehaald. De reisleidster gebruikt dit moment om uitleg te geven over de dag. Dat doet ze eerst in het Engels en vervolgens in het Spaans. We zullen aan boord gaan bij het dorp Gamboa om vervolgens van daaruit in zuidelijke richting naar de Stille Oceaan te varen. Daarbij zullen we twee sluizen passeren voordat we het kanaal uit zullen varen. Eerst de kleine Pedro Miguel sluis en daarna de Miraflores sluis. We zullen door de oude Miraflores Locks gaan en niet door de nieuwe sluis die speciaal gemaakt is voor de grootste schepen.

12:00 uur – wachten

De organisatie is geheel afhankelijk van de kanaalautoriteiten wat betreft het verloop van het schema. De bus is eerst naar een parkeerterrein gereden bij Playita de Amador. Dit is waar we aan het einde van de dag van de boot zullen komen en de bus weer in zullen stappen. De reden dat we hier wachten en niet in Gamboa waar we aan boord zullen gaan is dat ze hier toiletten ter beschikking hebben en daar niet. Het is daarom handiger om hier te wachten.

Na een half uur wachten vertrekken we met vier bussen richting Gamboa. Vanuit de bus heb ik een mooi uitzicht op de skyline van Panama City op het moment dat we over de Amador Causeway rijden.

Onderweg zie ik de door de Amerikanen aangelegde kanaalzone. Dat was jarenlang een militaire zone. Nu hebben veel gebouwen een ander functie gekregen.

De omgeving laat ook steeds meer van het landschap zien dat in Panama domineert: tropisch regenwoud. Soms aangepast door mensen, maar soms zie je hier al hoe lastig doordringbaar de begroeiing in Panama kan zijn. De dichtheid van de planten en bomen neemt toe op het moment dat de afgeslagen zijn op de weg naar Gamboa. Deze loopt door het Soberania National Park.

13:20 uur – weer wachten

De bus is in Gamboa gearriveerd. Daar stopt hij achter de andere bussen. Gids Ciara vertelt ons dat we nu moeten wachten totdat onze boot aangemeerd is en de passagiers van boord gegaan zijn. We mogen zelf bepalen of we in de bus blijven zitten of buiten wachten. Ik verkies de warme Panamese buitenlucht boven de airco van de bus. Daar heb ik nu wel lang genoeg in gezeten.

Gamboa is niet het meest inspirerende dorp dat ik ooit gezien heb. Het is dan ook geen materiaal voor een vermelding op onze website mooistedorpjes.nl. Ik weet zeker dat er in Panama boeiendere dorpen te vinden zijn dan dit. Maar dat geeft niet. Ik ben vandaag op pad om het Panamakanaal vanaf het water te ontdekken.

Tijdens het rondje dat ik hier loop vraag ik me bijna af of er wel mensen wonen. De enige drie locals die ik aantref zijn honden die mij op duidelijke wijze te verstaan geven dat ik niet te dicht in de buurt van hun huizen moet komen.

14:00 uur – aan boord

Klokslag twee uur kunnen we aan boord van het schip. Omdat wij de vierde en laatste bus zijn, zijn de beste plekken op het bovenste dek al weg.

Ik ga redelijk ver achteraan zitten en loop van tijd tot tijd om foto’s te maken. Zodra de laatste passagier aan boord is vertrekken we meteen. De hoofdgids doet eerst wat uitleg in het Spaans en Engels. Daarna doet een Duitstalige gids hetzelfde maar dan vijf keer zo uitgebreid. Ik vraag me af wanneer de Duitsers zich eerst eens aan de rest van de wereld aan gaan passen en op reis Engels of de lokale taal spreken. Duitsers op reis…. ik kan er een boek over schrijven.

Na een kwartier varen zien we aan bakboordzijde een gevangenis liggen. Volgens de gids is dot de Panamese gevangenis die in de populaire Amerikaanse televisieserie Prison Break gebruikt is. Ik heb die serie helemaal gekeken. Leuk om de gevangenis in het echt te zien.

Naarmate de tocht vordert breekt de lucht wat open. Gelukkig, want dat maakt het allemaal toch wat mooier.

15:00 uur – Centennial Bridge

Na exact een uur varen gaan we onder de Centennial Bridge door. Deze brug werd in 2003 geopend; precies honderd jaar nadat Panama onafhankelijk werd van Colombia. De brug heeft een hoogte van tachtig meter en een lengte van 1052 meter. Het is één van de twee bruggen die het Panamakanaal overspant en daarmee een verbinding vormt die onderdeel is van de Pan-Amerikaanse Snelweg.

15:05 uur – lunch

De lunch zit onbegrepen in deze excursie. Na het vroege ontbijt heb ik nu we serieus trek gekregen. Hoewel het beperkte buffet me niet direct prikkelt om iets te eten, ga ik toch een bord eten halen. Het duurt anders nog zo lang tot het avondeten.

15:20 uur – de eerste sluis

Op het moment dat ik mijn laatste hap doorslik varen we de eerst sluis in: de Pedro Miguel Locks. Ik loop snel naar voren om alles te volgen. In twee etappes gaan we 9,4 meter naar beneden terwijl ik in de verte de Miraflores Locks al zie liggen. Ik herken het geelbruine gebouw van het bezoekerscentrum. Het duurt exact een half uur vooraleer we deze sluis door zijn.

16:00 uur – Miraflores Locks

Het is maar tien minuten varen tot aan de laatste sluizen die ons nog scheiden van de Grote Oceaan: de Miraflores sluizen. We gaan de westelijke sluizen pakken van de oorspronkelijke sluizen zoals die hier ruim een eeuw geleden aangelegd zijn.

De Mr Leo Majuro, een schip dat onder Panamese volg vaart, ligt voor ons in de sluis. Ik zie hem zakken in de sluis en vervolgens langzaam de sluis uitvaren. Daarna moet die kamer weer met water gevuld worden voordat wij er in kunnen varen.

Terwijl de sluisdeuren zich achter de Leo Majuro sluiten kijk ik vol bewondering hoe de locomotieven het vrachtschip Glovis Sonic in de sluis naast ons in rechte lijn houden. Het zijn slechts decimeters die tussen wal en schip als ruimte over is.

Het duurt slechts tien minuten totdat het eerste deel van de sluis weer helemaal met water gevuld is. Drie minuten later gaan de sluisdeuren open en mogen we naar binnen varen. Wat opvalt is dat het ontzettend druk is op de terrassen van het bezoekerscentrum. Ik was daar gisteren om dezelfde tijd en toen was het minder druk dan nu.

Iets na vijven gaan de sluisdeuren open en gaan we naar de tweede kamer.

Om vijf voor half zes varen we de sluis uit, waarmee we officieel ook het Panamakanaal verlaten. We zullen nu verder varen richting Amador. Voordat we daar arriveren passeren we eerst de Balboa haven waar containers geladen en gelost van de containerschepen. Daarna varen we onder de Bridge of the Americas door. De Pan-American Highway die daar overheen loopt verbindt Panama via Costa Rica, Nicaragua, Honduras, El Salvador, Guatemala, Mexico, de Verenigde Staten en Canada uiteindelijk helemaal met Alaska. Als je deze route in één keer zou rijden dan doe je daar volgens de gids 25 dagen over.

Als laatste zien we nog de skyline van Panama City met daarvoor het door Frank Gehry ontworpen Biomuseum. Het kleurrijke gebouw vormt door de gouden gloed zo voor zonsondergang voor een flink contrast met de hoogbouw die daar achter ligt.

18:25 uur – de bus in

Nadat de kapitein de boot subtiel aan wal gelegd heeft kunnen wij van boord. Natuurlijk wordt de fooienpot eerst heel duidelijk weggezet. Wat hier weer opvalt is dat de Amerikanen (ja, ik weet zeker dat het Amerikanen zijn) daar fooien instoppen en dat de mensen die ik Duits heb horen praten de fooienpot voorbij zie lopen alsof hij onzichtbaar is. Ik hoor wel vaker dat onze Oosterburen slechte ‘tippers’ zijn. Hier zie ik het met eigen ogen.

Vijf minuten na aankomst zit iedereen in de bus. We beginnen meteen te rijden. De volgorde van hotels is nu anders dan vanochtend. Dat pakt voor mij iets minder gunstig uit. Na drie kwartier in de bus stap ik om kwart over zeven naar buiten. Ik ben terug bij het Hilton. Buiten is het inmiddels helemaal donker. De verlichting van het casino valt daardoor goed op. Aan mij is die lokroep niet besteed. Ik wil me even opfrissen, omkleden en ergens gaan dineren.

19:45 uur – steak eten

Op mijn hotelkamer kijk ik snel even op TripAdvisor waar ik lekker kan eten. Er komen een aantal restaurants boven. Drie daarvan liggen op loopafstand (zo’n) vierhonderd meter en ook nog eens dicht bij elkaar. Ik kijk wel waar er plek is. Het eerste restaurant dat ik probeer is steakrestaurant Gauchos. Dit heeft verder niets te maken met de keten die in Nederland actief is. Er is plek. Het interieur doet oubollig en tegelijkertijd authentiek aan. Ik heb daarnaast het gevoel dat ik hier tussen locals zit. Vraag me niet waarom, het is een gevoel.

Gisteren heb ik al ribeye op. Dit keer kies ik daarom voor de ossenhaas. Vooraf krijg wordt er brood met boter op tafel gezet. Bij binnenkomst werd er al een glas tafelwater geserveerd. Het is zaterdagavond, dus ik trakteer mezelf ook op een lokaal biertje. Het gerstenat heeft de originele naam Panamá. Juist ja, net als het land waarin ik me bevind.

Op het moment dat de bestelde steak voor mijn neus gezet wordt schrik ik van het formaat. Deze medium portie is voldoende om mijn hele gezin te voeden. Sterker nog: volgens mij hebben ze een half rund op de grill gegooid en daarna naar mijn tafel laten brengen! Vol goede moed begin ik aan het heerlijke stuk vlees, maar ik red het niet om alles op te eten. Nee, zelfs voor mij als Bourgondiër is deze opdracht te lastig.

Na een uur en een kwartier aan tafel gezeten te hebben vraag ik om de rekening. Die bedraagt $ 38,- inclusief propina (de fooi). Een minimum van tien procent fooi is gebruikelijk in Panama. Dit is het bedieningsgeld.

Nawoord

Vanwege mijn historie met Panama vond ik het de moeite waard om naar Panama te vliegen met als hoofddoel een tocht door het Panamakanaal maken. Zonder die achtergrond is het Panamakanaal niet bijzonder genoeg om er speciaal voor naar Panama te vliegen. Natuurlijk is het wonderbaarlijk wat ze hier gepresteerd hebben en is het een unieke belevenis. Maar om er speciaal voor naar Panama te vliegen?

Het is anders als je toch al in Panama op vakantie bent. Dan zou ik zeker aanraden om deze excursie te boeken. Het is geen extreem hoge uitgave voor een excursie die je een ervaring rijker maakt die je nergens anders kunt beleven.