Het Midden-Amerikaanse land Panama begint steeds populairder te worden als vakantiebestemming. Steeds vaker spreek ik mensen die al eerder in Panama geweest zijn. Dat is mede omdat het land begint eindelijk zijn toeristische potentie begint te erkennen en te benutten. De reislust van mensen zorgt ervoor dat uiteindelijk ook Panama een keer als reisbestemming in zicht komt. Vaak gaat het om echte reizigers, die na andere Latijns-Amerikaanse landen ook nieuwsgierig zijn hoe Panama is. Als ik de reisverhalen hoor en de blogs op internet lees dan is het voor velen een verrassend leuke ervaring die ze dan ook graag met anderen delen.

Voor mij was Panama het eerste Latijns-Amerikaanse land dat ik ooit bezocht. Dat was in september 1996. Op dat moment was ik net een paar maanden zelfstandig ondernemer, toen een cliënt van mijn laatste werkgever me een baan aanbood in Panama. Het was een uitdagende job met veel verantwoordelijkheid. Ik zou goed betaald worden, een leuk penthouse in Panama City als verblijfplaats krijgen en redelijk wat binnen de regio gaan reizen. Mijn eerste bezoek aan Panama was om te praten over de baan, alvast appartementen bekijken en kennismaken met het land. In die tijd was er amper informatie over Panama te vinden. Via het Panamese consulaat heb ik wat foldertjes met info weten te krijgen. Daar moest ik het mee doen.

Na de trip naar Panama besloot ik om de baan niet te accepteren. Ik had het gevoel dat dit niet de plek was voor mijn vrouw en ik om daar te wonen. Vooral omdat mijn vrouw daar in een gouden kooi zou leven terwijl ik veel op reis zou zijn. Sindsdien ben ik nog enkele keren terug geweest naar Panama, maar iedere keer voor zaken. Dat was voordat ik reisverhalen op internet begon te publiceren. Sinds ik die carrièreswitch heb gemaakt ben ik niet meer in Panama geweest. De laatste keer is volgens mij in 2002 geweest.

Ik vond het nu tijd worden voor een hernieuwde kennismaking met de Republiek Panama. Dit keer als toerist. Het is een bliksembezoek aan Panama City van twee dagen in combinatie met een dagje op het Panamakanaal. Ik doe dit vanuit het zeer comfortabele Hilton Panama. Dit hotel is gunstig gelegen aan de Avenida Balboa tussen alle andere hoogbouw die dit deel van Panama domineert. Ik verblijf in kamer 2715 op de 27e verdieping. Dit is de hoogste verdieping van het gebouw.

04:00 uur – opstaan

Buiten is het nog donker, maar voor mijn gevoel is het al laat. Dat is wat een tijdsverschil van 6 uur met Nederland doet met je. Gisteren ben ik eind van de middag gearriveerd op Tocumen International Airport en rond zes uur lokale tijd was ik in mijn hotel. Ik overnacht in het Hilton Panama aan de Avenida Balboa. Dat is als uitvalsbasis een prima plek om te verblijven, het is een comfortabel hotel en er is uitzicht op de Stille Oceaan. Als het nu licht zou zijn dan zou ik de schepen kunnen zien liggen die klaar liggen om het Panamakanaal in te mogen varen.

Ik gebruik de vroege uurtjes om te douchen, me goed in te smeren tegen de zon en om wat te werken. Ik doe dat lekker op mijn gemak allemaal, want voor pakweg half zeven kan ik toch niets doen. Dat is het tijdstip waarop de zon ongeveer opkomt en het restaurant van het hotel opent zodat ik kan ontbijten. Voor ik naar buiten ga spuit ik me ook in met anti-insectenspray. Dat is vooral tegen de muggen die hier allerlei ziektes over kunnen brengen. Malaria komt in dit deel van Panama niet voor.

06:20 uur – begin van de dag

De overgang van nacht naar dag is begonnen. De officiële zonsopkomst vind over zeven minuten plaats, maar het is al goed licht buiten. Vanuit mijn kamer kan ik het stadse uiterlijk van Panama City zien. Hoogbouw domineert hier duidelijk het uiterlijk van de hoofdstad van Panama. Dat was een eind jaren negentig al zo. Nu is het aantal hoge gebouwen verveelvoudigd. In welke mate zou ik niet weten. Dat het veel meer is dan toen, weet ik wel zeker.

06:30 uur – ontbijt

Het is tijd voor de eerste maaltijd van de dag. Voor 19 dollar mag ik van alles pakken bij het ontbijtbuffet in restaurant Society Café in het Hilton. Voor mij voelt het inmiddels meer als lunch dan als ontbijt. Eindelijk mijn eerste bak koffie van de dag! Van het buffet pak ik wat broodjes, een met kaas en vlees gevulde wrap en iets waarvan ik geen idee heb wat het is. Behalve koffie drink ik ook een glas vers geperste ananassap en twee glazen water. Hydratatie is essentieel op een tropische bestemming zoals Panama. Ik sluit het ontbijt af met een bordje vers fruit.

Ik moet eerlijk zijn: 19 dollar is eigenlijk veel te veel geld voor zo’n ontbijt. Helaas heb ik op dit tijdstip weinig andere opties. Potentiële zaken in de buurt gaan niet voor 8 uur open.

07:10 uur – uitzicht op de oude stad

Met de lift ga ik een stukje omhoog richting het zwembad. Van daaruit heb je een goed uitzicht op de westelijke kant van Panama City. Behalve nog een deel van de wolkenkrabbers die langs de Avenida Balboa staan kijk ik ook uit op het oude centrum van de stad dat verderop ligt. De afstand tot dat historische deel van Panama City bedraagt wel een kilometer of vijf van hieruit. Wat opvalt is de weerkaatsing van de zon op de felgekleurde panelen van het door Frank Gehry ontworpen Biomuseo.

07:30 uur – de straat op

Ik maak een korte wandeling. Het is nog te vroeg om naar Panama Viejo te rijden, want dat opent pas om half negen. Ik maak wat foto’s van de boulevard nadat ik tien minuten heb moeten wachten voordat ik Avenida Balboa over kon steken. Tijdens de spits wordt de frequentie van de stoplichten dus duidelijk aangepast om voor een betere doorstroming te zorgen.

Langs de kant van de weg wacht ik op een typisch Panamese bus. Meer dan 95 procent van de hedendaagse bussen zijn van die saaie bakken zoals je ze op heel de wereld ziet. Er rijden ook nog wel enkele kleurrijke en lawaaierige typisch Panamese bussen rond. Ik moet ruim een kwartier wachten totdat ik er eentje spot en op foto vast kan leggen.

08:15 uur – het verkeer van Panama

Zodra ik mijn huurauto instap mag ik deel gaan nemen aan het verkeer van Panama. Denk hierbij aan drukte en het aan de laars lappen van de regels. Panamezen rijden verre van defensief. Het regelmatig niet gebruiken van richtingaanwijzers maakt dat nog iets chaotischer. Men gebruikt liever de claxon als ze iets echt duidelijk willen maken. Remlichten werken soms amper of deels. Daardoor moet je extra oplettend zijn. Het verkeer voor je kan daardoor zomaar vertragen zonder dat je het direct in de gaten hebt.

08:35 uur – Panama Viejo

Ondanks de trage afhandeling van de ‘valet parking’ en het zo beruchte drukke verkeer van Panama ben ik vrij snel in Panama Viejo. Dit is het oudste deel van de stad. Het is gesticht op 15 augustus 1519. Dat is op enkele maanden na 500 jaar geleden. De door Pedro Arias Dávila gestichte nederzetting kreeg oorspronkelijk de naam Castilla del Oro. In 1539 en 1563 kreeg de stad te maken met grote branden. Dat had echter weinig invloed op de ontwikkeling van de stad, die uitgroeide naar vijfduizend inwoners in 1610. In de zeventiende eeuw kreeg de stad te maken met veelvuldige aanvallen door piraten, een zware aardbeving in 1620 en de Grote Brand in 1644 waarbij de kathedraal en 82 andere religieuze gebouwen verwoest werden. Uiteindelijk was het een aanval door de Welse piraat Henry Morgan die leidde tot de vernietiging van de oude stad, waar op dat moment zo’n tienduizend mensen woonden. De explosies en branden hebben de stad dusdanig vernietigd dat men daarna besloot enkele kilometers verderop een nieuwe stad te bouwen. Dit is de historische binnenstad die we tegenwoordig als Casco Viejo kennen.

De restanten van Panama Viejo vormen tegenwoordig een openluchtmuseum dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Het is niet vrij toegankelijk. Volwassenen betalen 15 dollar entreegeld. Die betaal ik contant, waarna ik het terrein op mag.

Je kunt met een soort van toeristentreintje door de ruïnes gaan. Ik kies ervoor om alles te voet te doen. Op die manier kun je ontspannen alles in je eigen tempo ontdekken. Ik wandel op mijn gemakje langs de restanten van het oude Panama en maak van tijd tot tijd een foto.

Het best bewaard gebleven gebouw op de archeologische site is de Catedral de Nuestra Señora de la Asunción die van 1619 tot 1626 gebouwd is. De kerk is gebouwd in de vorm van een kruis, wat in die tijd vrij gebruikelijk was.

Een ander bouwwerk dat in vrij goede conditie is, is de klokkentoren van de Catedral de Panama Viejo. Nadat het binnenwerk gerestaureerd is, is er een trap in aangebracht waarbij je naar boven kunt lopen tot een hoogte van 22 meter. Dit biedt een mooi uitzichtpunt over de ruïnes van het oude Panama.

Aansluitend maak ik nog een rondje door het museum dat bij Panama Viejo hoort. Hier kun je allerlei archeologische vondsten bewonderen. De expositie toont natuurlijk ook de geschiedenis van Panama Viejo. Het meest interessante onderdeel daarvan is een maquette die de oude stad in zijn gloriedagen toont. Je kunt goed zien dat de oude stad groter was dan de huidige archeologische site. Dat komt omdat een redelijk groot deel van de restanten van de vernietigde stad begraven liggen onder de omringende wijk.

Vlak voor ik de archeologische site verlaat krijg ik nog wat mee van de biodiversiteit hier. De hele tijd hoor ik de meest mooie vogelgeluiden. Tegen het einde van mijn bezoek zie ik twee felgekleurde exemplaren. Geen idee wat het zijn, maar ze zijn erg mooi. Wat later zie ik drie keer een leguaan, waarvan er eentje eventjes mooi poseert voor me. Bij de uitgang zie ik nog een krab lopen, waarvan ik me afvraag of hij niet een beetje de weg kwijt is daar.

Tegen half elf, na bijna twee uur, verlaat ik Panama Viejo.

11:00 uur – uitzichten

Vanuit Panama Viejo ben ik naar Avenida Marador gereden. Deze weg biedt de beste uitzichten van Panama City. In oostelijke richting heb je uitzicht op de wolkenkrabbers die achter de historische binnenstad opdoemen. Dit is de beste plek om de meest complete skyline van de stad te zien en te fotograferen. Ik moet even wat geduld hebben omdat een grote wolk het zonlicht blokkeert.

Een tweede ‘ding’ waar je nu een goed uitzicht op hebt is het Biomuseo. Wie het Guggenheim in Bilbao gezien heeft die zal meteen de stijl van Frank Gehry hierin herkennen. Deze Amerikaanse architect is verantwoordelijk voor een aantal prachtige bouwwerken zoals het eerder genoemde Guggenheim, de Gehry-gebouwen in Düsseldorf, het Dansende Huis in Praag en de Walt Disney Concert Hall in Los Angeles.

Een derde object dat je van hieraf kunt zien is de brug over de ingang van het Panamakanaal: de Bridge of the Americas. Deze brug is een belangrijk onderdeel van de Pan American Highway die helemaal vanuit het noordelijke Alaska tot aan Vuurland in Argentinië loopt.

Ik rijd nog iets verder de Marador af om nog een tweede keer te stoppen. Van daaruit zijn de foto’s weer net wat anders. Van hieruit zie ik net een containerschip richting het Panamakanaal varen. Deze containers zijn dankzij het kanaal heel wat dagen korter onderweg dan wanneer er via de zuidelijke punt van Chili gevaren had moeten worden.

11:30 uur – koel drankje

Bij Panama Viejo had ik al een flesje water op, maar ik heb alweer dorst. Ik ga op het terras zitten van Alberto’s. Dit is een restaurant bij de Marador Marina. Ik geniet van een koud colaatje terwijl ik uitkijk op de jachten en de zwoele klanken van Latijns-Amerikaanse muziek uit de luidsprekers hoor komen. Na een twintigtal minuten reken ik 3 dollar af inclusief de fooi.

11:55 uur – Panama sign

Tegenwoordig zie je op een toenemend aantal toeristische bestemmingen de naam van de bestemming in grote letters op openbare plekken staan. De meest bekende is waarschijnlijk het Hollywood Sign dat in de heuvels rond Hollywood te zien is. In Nederland hebben we natuurlijk de inmiddels veel besproken ‘I Amsterdam’ letters die mede vanwege de enorme populariteit weggehaald zijn van het Museumplein in Amsterdam. Ook in Panama zie je op twee plekken een Panama Sign staan. Eentje is te vinden aan de Avenida Balboa en de tweede zie je hier aan de waterkant staan. Net als elders zijn de letters ook hier een gewild decor voor een vakantiefoto.

12:20 uur – Casco Viejo

Iets later dan ik eigenlijk gepland had (had er eigenlijk rond half twaalf willen zijn) kom ik aan in de historische binnenstad van Panama City. Daarvoor heb ik eerst een stuk wijk moeten doorkruisen dat er wat minder gezellig uitzag en waar ik niet graag uit mijn auto had gestapt. Zodra het matige asfalt overgaat in rode straatklinkers weet ik dat ik in het toeristische en dus veilige deel gearriveerd ben. Ik rijd tot het einde door. Ik weet dat daar een betaalde parking is en dat de kans op een parkeerplek daar groter is dan in de nauwe straten hier. En inderdaad: er is parkeerplek.

Nadat ik de auto geparkeerd heb loop ik de oude binnenstad in. Twintig jaar geleden was dit nog onveilig gebied voor toeristen. Het was vervallen en onguur. Nu is het de groter trekpleister van Panama City. Een groot deel is opgeknapt of wordt gerestaureerd. Ik loop kriskras door deze bijzondere plek. Van tijd tot tijd maak ik een foto, maar niet continu. Ik ben vooral sfeer aan het opsnuiven.

13:30 uur – lunch

Toen ik Casco Viejo binnenreed passeerde ik een restaurant dat mijn aandacht trok. Nu ik er te voet weer terecht kom is dat voor mij een teken om hier te gaan lunchen. Het is een Argentijns restaurant: Marzola Parilla Argentina. Nou zijn er drie dingen die je over kunt laten aan de Argentijnen: voetballen, de tango dansen en steak bakken. De menukaart, die op een fles geschreven staat, bevat dan ook bijna alleen maar vleesgerechten. Geen bescheiden lunchgerechten, maar gewoon een volle portie rood vlees. Dat vond ik niet erg. Ik kies de ribeye. En ja hoor: ik krijg een uitstekend stuk koe geserveerd met een bescheiden schaaltje friet en twee sausjes. Wat is dit smullen zo op de vrijdagmiddag!

Ik reken 40 dollar af inclusief de fooi. Dat is geen koopje, maar daarvoor heb ik wel een heerlijk stuk vlees op. De belangrijkste reden om hier naar binnen te gaan was het gave interieur. Daar is echt werk van gemaakt. Dat het eten dan ook nog smaakt is mooi meegenomen. Je ziet het weleens anders als een zaak er leuk uit ziet.

14:10 uur – Casco Antiguo deel 2

Na het middagmaal maak ik mijn rondje door de antieke binnenstad af. Ik kom weer een paar mooie plekjes tegen. Je ziet nog wel veel werkzaamheden. Ze zijn duidelijk nog niet klaar. Dat doet niets af aan de sfeer. Wat me vooral opvalt is het gefluit van verschillende vogels. Ik onderscheid duidelijk meerdere melodieën. Dat vind ik wel iets typisch Panamees.

Om half drie verlaat ik de oude binnenstad nadat ik 4 dollar parkeergeld heb betaald.

15:15 uur – Miraflores Locks

Tijd om het Panamakanaal te gaan aanschouwen. Om meer specifiek te zijn: ik ga de Miraflores Locks bezoeken. Deze sluizen liggen net buiten Panama City. Het is de beste optie om het Panamakanaal te beleven zonder er zelf op te varen. Het kost me bijna drie kwartier om er te komen, terwijl mijn navigatiesoftware eerst de onrealistische reistijd van 12 minuten op gaf. Wat scheelt is dat ik twee keer een verkeerde afslag genomen heb. Dat heeft me zeker twintig minuten extra gekost. Het staat hier helaas allemaal niet even goed aangegeven.

Maar uiteindelijk ben ik dan toch bij de sluizen aangekomen die de het Panamakanaal met de Grote Oceaan (of Stille Oceaan) verbinden. Deze twee sluizen zijn een fraai staaltje van techniek. De treinen aan weerszijden van de sluizen zorgen ervoor dat grote containerschepen en cruiseschepen door een sluis kunnen terwijl er een minimale ruimte tot de oevers is. Zij slepen de boten niet door de sluis, maar zorgen ervoor dat de schepen de wal niet raken. De boten gaan allemaal op eigen kracht door de sluizen heen.

Nadat ik mijn 20 dollar entree betaald heb ga ik naar het observatiedek. Ik zie dat er net twee grotere schepen door het kanaal gevaren zijn. Zij varen in zuidelijke richting naar de Grote Oceaan. In de middag gaan de boten zuidwaarts door deze sluizen en in de ochtend noordwaarts. Dat werkt het meest efficiënt. Het is nu middag, dus varen de boten op deze plek het kanaal uit.

De eerste boot die ik de sluis in zie varen is de Horizon Theano. Dit schip vervoert gevaarlijke stoffen. Wat exact, weet ik niet. Ik volg geduldig het hele proces van de sluis invaren, aankoppelen op de treinen, verder varen, sluis dicht, water zakken, sluis open en doorvaren. Het hele proces duurt zo’n drie kwartier.

Daarna zie ik twee containerschepen die door de sluizen moeten. Een groot CGM schip gaat door de achterste sluizen waar wij als bezoekers amper zicht op hebben. Dit zijn de Cocolí Locks die aangelegd zijn om de capaciteit van het Panamakanaal te vergroten. Hierdoor kunnen er niet alleen meer, maar ook grotere schepen door het kanaal varen. De nieuwe maximummaten van een schip dat door het Panamakanaal kan varen wordt Neopanamax genoemd. Sinds 2016 kunnen deze schepen met een maximale lengte van 320 meter en een maximale breedte van 33,53 meter door de Cocolí Locks varen.

In de oudere Miraflores sluis komt een wat kleiner containerschip van Maersk Line te liggen. Deze volg ik ook weer helemaal totdat hij de sluis gaat verlaten. Op dat moment is het al kwart over vijf en vind ik het tijd om er een punt achter te zetten. Ik wil graag voor het donker terug zijn bij mijn hotel.

18:00 uur – terug in het hotel

Het is duidelijk avondspits in Panama. In plaats van de theoretische twaalf minuten doe ik er drie kwartier over om de negen kilometer naar mijn hotel af te leggen. De eerste acht kilometer gaan redelijk tot goed. De laatste kilometer sta ik lange tijd vrijwel helemaal vast. Dit is waarom men zegt ‘je moet geen autorijden in Panama’. Totale onzin, want de bussen, taxi’s en Ubers staan in dezelfde files.

Ik ga eventjes mijn spullen op mijn kamer afgooien, mezelf opfrissen en omkleden.

18:25 uur – zonsondergang

Rond vijf voor half zeven gaat de zon onder. Omdat dit achter de gebouwen gebeurt die naast mijn hotel staan kan ik de zon zelf niet onder zien gaan. Wel zie ik het licht verander in schemer, dat op zijn beurt weer overgaat in donkerte. Ik zie dat laatste gebeuren op straat. Ik ben eerst naar de zwembadverdieping van het hotel gegaan in de hoop iets van zonsondergang te zien. De wolkenkrabbers verhinderen het zicht op de ondergaande zon. Ik geniet wel van de kleuren die in de lucht zichtbaar zijn die na de zonsondergang te zien zijn. Dat doe ik een kwartier later vanaf de wandelboulevard van Avenida de Balboa.

19:15 uur – verse taco’s

Vlak bij mijn hotel zie ik een taqueria: Juana Tranquila. Dat is het mooie van Panama: je hebt hier veel verschillende keukens waarbij van kunt proeven. Daar zitten redelijk wat Latijns-Amerikaanse restaurants tussen zoals deze. Ik bestel twee verse taco’s: eentje met bief en geroosterde paprika en eentje met pulled pork, rode ui en sinaasappel. Dit is smullen. Zo merk je dat de taco’s die wij in Nederland kennen weinig te maken hebben met echte verse taco’s zoals je die in Latijns-Amerika geserveerd krijgt.

Nadat ik mijn eten en drankje op heb keer ik terug naar mijn hotelkamer. Al wandelend geniet ik nog even van de temperatuur hier in de avond. Het is op dit moment nog 29 graden Celsius. eenmaal terug in mijn hotelkamer neem ik een tweede douchebeurt, kijk ik nog wat Netflix en ga bijtijds slapen. De dag is vrij inspannend geweest en vroeg begonnen. Tijd om de luikjes dicht te doen.