Sinds ik het Caribisch gebied ontdek, heb reis ik met regelmaat naar dit gebied met wuivende palmen en witte stranden. Als Nederlander bezoek ik daarbij ook regelmatig de eilanden die tot het Koninkrijk der Nederlanden behoren. Saba en St. Eustatius heb ik nog niet eerder bezocht, maar op Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint Maarten heb ik al wel meerdere keren vertoefd. Bonaire bezocht ik voor het eerst vorig jaar. Het was mijn eerste keer Bonaire. Het was een combinatiereis met Curaçao, waarbij ik te weinig tijd op Bonaire doorgebracht heb. Voor de nieuwe site www.bonairetop10.nl had ik nieuwe content nodig. Een goed excuus dus om een jaar later terug te keren naar Bonaire.

Dit keer reis ik niet alleen, maar heb ik mijn gezin bij aangevuld met Jasper, de vriend van mijn oudste dochter. Voor de foto’s en het verhaal dat ik wil vertellen is het nodig om hen mee te nemen. Het is natuurlijk ook een uitgelezen mogelijkheid om hen kennis te laten maken met dit Caribische eiland waar ik me al direct zo op mijn gemak voelde. Hoewel de stranden op Aruba en Curaçao zeker mooier zijn en die twee eilanden levendiger zijn, gaat mijn voorkeur uit naar Bonaire. Dit is een plek waar je in alle rust een op en top vakantiegevoel ervaart, zonder dat je je een moment hoeft te vervelen.



Als je naar Bonaire reist dan vlieg je naar Caribisch Nederland. Het eiland hoort dus niet alleen bij het Koninkrijk der Nederlanden, maar is officieel zelfs een regio van het land Nederland. Wat dan wel weer apart is, is dat je een paspoort nodig hebt om naar Bonaire te reizen en ook gewoon een stempel in je paspoort krijgt bij aankomst. Je hebt de Europese Unie op dat moment ook verlaten, betaalt ineens met de Amerikaanse dollar in plaats van euro’s en je Nederlandse bel- en internetbundel zijn hier niet geldig.

Wij gaan vandaag een rondrit over het eiland maken. Veel mensen kiezen ervoor om dit in twee dagen op te delen: een rondje zuid en een rondje noord. Het is echter ook prima op één dag te doen, mits je op tijd begint en niet overal stopt. Wij zullen tijdens onze reis nog regelmatig de auto pakken, waarbij we de interessante plekjes opzoeken die me nu voorbijrijden. We staan vroeg op, omdat het pas onze tweede hele dag op Bonaire is. Daardoor zijn we nog niet helemaal door de jetlag heen die ontstaat door het tijdsverschil van zes uur. We gebruiken dit om de dag lekker vroeg te kunnen beginnen.

Onze uitvalsbasis op Bonaire is All Seasons Apartments. Dit kleinschalige appartementenresort (twaalf appartementen) ligt in het zuiden van Kralendijk, ideaal gelegen ten opzichte van de zee, de stad, de luchthaven en de bezienswaardigheden van Bonaire. Ook vorig jaar verbleef ik hier en was uitermate tevreden over het comfort van het appartement, de rust die er heerst en vooral de persoonlijke service van de Nederlandse eigenaren. Voor mij zijn deze twee mensen echt een toegevoegde waarde aan een verblijf op Bonaire.

Je kunt All Seasons als pakketreis boeken bij TUI.nl.

05:30 uur – opstaan

We staan op terwijl het nog donker is. Ik ben uit mezelf wakker geworden en wek vervolgens de rest. Binnen een kwartier staat iedereen paraat om op pad te gaan. We vertrekken zo vroeg omdat ik van vorig jaar weet dat vlak na zonsopkomst groepjes flamingo’s richting Venezuela vliegen om daar overdag te eten en later op de dag weer terug te keren naar Bonaire. Vorig jaar stuitte ik bij toeval op dit fenomeen toen ik vroeg op pad was om te fotograferen. Een lokale inwoonster van Bonaire vertelde mij dat ze voor deze dagelijkse flamingo-trek hier stond te wachten. Niet veel later vloog een groep flamingo’s over. Met deze kennis op zak wil ik zo’n moment ook met mijn gezin delen.

We hebben een Toyota Hilux ter beschikking. Ik heb deze blauwe pick-up gehuurd voor de hele vakantie, maar je kunt er natuurlijk ook eentje huren voor één dag of een paar dagen. Wij zullen veel op pad gaan, vooral om te snorkelen, en ook het Washington Slagbaai Nationaal Park nog gaan bezoeken. Een 4×4 is dan wel zo prettig. Om kwart voor zes stappen we in de auto en gaan op pad.

06:05 uur – gekleurde lucht

Nadat we Kralendijk verlaten hebben komen we voorbij de luchthaven om vervolgens de rondweg richting het zuiden van Bonaire te volgen. Deze EEC Boulevard rijdt langs de kust van Bonaire, waarbij je de zoutpannen ook passeert. De weg loopt om het zoutwinningsgebied heen waar al eeuwenlang zout gewonnen wordt. Het is tevens een belangrijk broedgebied voor de Caribische flamingo. Je mag daarom de saliñas alleen maar vanaf de kant van de weg bewonderen. Het is een beschermd natuurgebied dat verboden is om te betreden.

Op het moment dat we langs de zoutpannen rijden zien we de lucht steeds feller rood kleuren. Het is een klein kwartier voor zonsopkomst, maar het vroege zonlicht reflecteert al tegen de wolken voordat de zon zelf zichtbaar is. Ik stop even om een foto te maken. Daarna moeten we snel door om op tijd op de zuidelijke punt te staan.

06:25 uur – flamingo’s

Op het moment dat de zon opkomt staan we klaar tussen de vuurtoren en de zendmast in het zuiden van het eiland. Van hieruit moeten we de flamingo’s weg zien vliegen die vanuit de zoutpannen op Bonaire een dagtripje maken naar Venezuela om daar hun buikjes rond te eten. We zien al wat flamingo’s zich groeperen in de zoutpannen. Dit geschiedt allemaal op honderden meters van waar wij staan. Met het blote oog is het nog wel te zien. En dan, tien minuten nadat de zon opgekomen is, zien we een groepje zalmkleurige vogels wegvliegen. Deze groep vliegt net wat noordelijker, bijna ter hoogte van de gele slavenhuisjes.

Ongeveer vijf minuten later hebben we meer geluk. Een tweede groep flamingo’s vertrekt, dit keer vrij dicht in de buurt waar we staan. Zodra ze zich boven zee bevinden leg ik ze snel op foto vast.

06:50 uur – gele slavenhuisjes

Het is tijd om terug te rijden richting Kralendijk. Dat doen we weer langs de westelijke route, want onderweg willen we de slavenhuisjes nog even bekijken. Deze slavenhuisjes zijn gebouwd in 1850 zodat de slaven die op de zoutpannen werkzaam waren een plek hadden waar ze beschut tegen de regen en vooral de zon konden slapen. We stoppen bij de gele slavenhuisjes. Die waren vroeger eigenlijk rood, maar omdat men een keer de verkeerde verf gebruikt heft zijn ze geel geworden. Sindsdien hebben ze de kleur maar zo gelaten.

Sinds het afschaffen van de slavernij, nu 155 jaar geleden, worden de slavenhuisjes niet meer gebruikt. Ze dienen nu als monument ter herinnering aan de slavernij. Het is één van de weinige plekken ter wereld waar overblijfselen uit het tijdperk waarin slaven het zware werk deden nog zichtbaar is. Voor Jasper is dit om een andere reden een speciaal plekje. Zijn vader was hier 26 jaar geleden ook. Hij was toen als militair op warmtetraining in Bonaire. oorspronkelijk was hij op Curaçao gestationeerd, maar tijdens die periode is hij ook enkele weken op Bonaire geweest. Daar zijn een aantal foto’s gemaakt, waaronder eentje op deze plek. Het lijkt mijn schoonzoon een leuk idee om dezelfde foto’s hier na te maken, maar nu met hem erop. Op basis van de oude foto maken we nu de nieuwe foto.

Jasper’s vader in 1992

Jasper in 2018

07:20 uur – bergen met zout

Het zoutwinningsproces levert zoutpannen op die allerlei tinten roze laten zien. Dat is door de bacteriën die in het water zitten. Nu de zon steeds sterker doorkomt, kun je deze roze kleuren al vrij goed zien. Ze vormen een fraai contrast met de hoge witte bergen met zout. Dit zout ligt klaar om op een later moment verscheept te worden. We genieten van het uitzicht op dit unieke plaatje.

07:50 uur – ontbijt

We hebben trek gekregen. Het is tijd om te ontbijten. Dat doen we op het terras van ons appartement met zelf gesmeerde boterhammen en andere producten. Dat doen we met typisch Nederlandse producten zoals we die gewend zijn thuis te kopen. Dat kan hier dankzij supermarkten die hun producten grotendeels vanuit Nederland importeren. Zo is er een Van den Tweel supermarkt die een assortiment heeft dat redelijk veel overeenkomsten telt met een Nederlandse Albert Heijn. De zaak mag alleen geen AH heten.

08:35 uur – op pad

We kunnen weer lekker op tijd weg. We hadden gisteren de spullen al klaargezet en klaargelegd wat we voor vandaag nodig zouden hebben. Na het eten is het dus een kwestie van tanden poetsen, opfrissen en anti-zonnebrandcrème aanbrengen. Zelfs de dames, die normaal een vrij lange draai hebben in de ochtend, staan op tijd klaar om weer op pad te gaan.

Vlak voordat we Kralendijk uitrijden zien we ineens een aantal wilde ezels. Ik zet de auto aan de kant om ze op de foto te zetten. De ezels beslissen op dat moment om gewoon tussen het verkeer door de weg over te steken. Dit is de reden dat Bonaire een ezelopvang kent: de Donkey Sanctuary. Hier leven honderden ezels in een groot beschermd gebied waar ze goed verzorgd worden. Ezels komen al eeuwen voor op Bonaire omdat de Nederlanders ze als werkkracht meegenomen hadden vanuit Europa. Wilde rondlopende ezels en rondrijdende auto’s vormen een combinatie die regelmatig dodelijk is voor de muildieren. Ter bescherming van de dieren (en natuurlijk ook van de automobilisten) is men de hoeveelheid ezels gaan reguleren en leven de meeste ezels nu in de opvang. Als je op Bonaire rond gaat rijden moet je toch nog steeds rekening houden met loslopende ezels.

09:00 uur – 1000 Steps Beach

We stoppen wij een duik- en snorkelspot die bekend staat als ‘1000 Steps Beach’. Hoewel de weg wel wat verhoogd ligt ten opzichte van het koraalstrand zijn het echt geen duizend treden die je naar de zee leiden. De trap telt slechts 73 treden. Als je met je volledige duikuitrusting de trap weer op moet lopen dan voelt het wel als duizend treden, zeker als de zon en warmte zorgen voor extra zware omstandigheden.

Het stuk naar beneden betekent voor ons vooral uitkijken op een felblauwe zee. We hebben onze snorkelspullen meegenomen om hier een glimp op te vangen van de prachtige onderwaterwereld waar Bonaire zo bekend om staat. Dit is één van de vele plekken aan de westkust van Bonaire waar je zo het water in kunt lopen en direct vis kunt zien. Het koraalrif komt ook hier tot aan het strand. We spotten uiteenlopende vissen en andere zeedieren, waaronder zeeschildpadden. De vrij kleine exemplaren laten zich goed bekijken van een klein afstandje. We laten de dieren verder met rust, zoals het hoort. Na ruim een uur snorkelen drogen we op in de zon en een kwartier later vertrekken we weer met de auto.

10:45 uur – Gotomeer

Op het moment dat we niet meer rechtdoor kunnen rijden, gaan we met de bocht mee naar rechts. Dat is ter hoogte van de olieterminal Bopec. Landinwaarts betrekt het weer ineens. De omgeving wordt groener en we rijden een stukje omhoog. Daar komen we uit bij een parkeerplaatsje dat ik nog ken van mijn vorige bezoek aan Bonaire. Het ligt bij een uitzichtpunt dat een goed uitzicht biedt op het Gotomeer. Daarvoor hoef je slechts enkele treden omhoog te lopen. In het meer zien we wel enkele flamingo’s, echter is de afstand dermate groot dat je ze niet goed op de foto krijgt. Natuurlijk proberen we het wel even.

Nadat we het uitzichtpunt verlaten hebben rijden we weer naar beneden richting het meer. Op het moment dat we op de weg langs het water rijden zie ik ineens flamingo’s aan de linkerkant. Ik rem af, doe het raam open en zet de motor van mijn huurauto uit. Ik wil de dieren niet verstoren. Zachtjes jubelen we in de auto vanwege het feit dat we de vogels van vrij dichtbij kunnen zien. Dit is een duidelijk betere afstand dan vanochtend bij de zoutpannen. De flamingo’s storen zich helemaal niet aan ons. Gelukkig maar. Nadat we ook wat foto’s gemaakt hebben start ik de auto weer en rijd zachtjes weg. De flamingo’s blijven weer rustig zitten.

11:30 uur – leguanensoep en geitenstoof

Na pakweg tien minuten rijden komen we in Rincon aan. Dit is de oudste woonplaats van het eiland. Vroeger was dit de hoofdstad van Bonaire totdat Kralendijk die rol overnam. Hoofdstad is misschien te veel gezegd voor dit dorp dat bijna vijfhonderd jaar geleden (in 1527) gesticht werd door de Spanjaarden. Waar Kralendijk relatief modern is, daar is Rincon duidelijk authentieker. Dit is dan ook dé plek op het eiland om van lokale keuken te genieten. Er zijn twee restaurants die op dat gebied een goede reputatie hebben: Posada Para Mira en Rose Inn. Wij gaan eten Posada Para Mira. Dat is vooral omdat die een vaste menukaart hebben waar twee gerechten opstaan waar ik de andere vier graag kennis mee laat maken: leguanensoep en geitenstoof. Leguanensoep kun je niet zomaar overal ter wereld eten en de geitenstoofpot was mij vorig jaar erg goed bevallen.

De meningen over de leguanensoep zijn vrijwel gelijkgestemd: het is net een soort van kippensoep met scherpe kleine botjes erin. De smaak is prima, doch niet iets waar je jaren later nog met weemoed aan terug zult denken. De stoofvlees valt wat tegen. Ik herinner me een erg krachtige smaak en meer vlees dan bot. Dit keer is het veel bot en weinig vlees. Mogelijk had de kok zijn dag een keer niet. Na de maaltijd reken ik af en gaan we het dorp in.

12:20 uur – Cadushy

Je kunt Rincon niet bezoeken zonder een kijkje te nemen bij de Cadushy Distillery. Je moet dan wel op een maandag, woensdag of vrijdag in Rincon zijn, want anders is deze kleine lokale distilleerderij gesloten voor het publiek. Het is maandag, dus Cadushy is open. Zodra we het terrein oplopen vraagt een vriendelijke medewerker aan ons ‘Heeft u weleens cactus gedronken?’. Nou heb ik dat toevallig wel gedaan, want ik was hier vorig jaar ook. Ik wil echter niet bijdehand doen (dit keer) en speel het spelletje mee. ‘Nee’ antwoorden wij. Vervolgens krijgen wij een proefglaasje met Cadushy likeur om te proeven. Dat smaakt prima.

Vervolgens krijgen we in de kleine distilleerderij alles te horen en te zien over het productieproces. Bijzonder dat ze juist van de lokaal zoveel voorkomende cactus een alcoholische versnapering hebben weten te maken. Na de uitleg proberen we ook nog enkele van hun andere likeuren en drankjes. Natuurlijk vertrekken we niet met lege handen. Voor $ 40,- nemen we een fles Cadushy rum mee die de rest van de vakantie regelmatig een goede mix vormt met koude colaatjes bij het zwembad.

13:00 uur – Boka Onima

Na een half uurtje hebben we de Cadushy distilleerderij alweer verlaten. Je hoeft daar geen uren voor uit te trekken. We rijden in oostelijke richting Rincon uit. Enkele kilometers nadat we het dorp verlaten hebben slaan we linksaf een onverharde weg in. Dit is de route naar Boka Onima. Binnen een tiental minuten staan we bij deze zee-inham waar de golven onder aanvoering van de passaatwind er lustig op los beuken. Het heeft vele jaren gekost om deze inham te vormen. Waarschijnlijk is het hier qua uiterlijk amper veranderd sinds de eerste bewoners op Bonaire hier leefden. De windmolens die verderop in één lijn staan zijn wel recent aangelegd.

In dit gebied kun je op een paar plekken oude indianentekeningen bekijken. Dat doen wij dan dus ook. De roodbruine symbolen zijn lang geleden door de Arawakindianen aangebracht en op sommige plekken opvallend goed geconserveerd. We bekijken op twee plekken de indianentekeningen voordat we weer op pad gaan.

13:45 uur – Seru Largu

We zijn verder gereden richting Kralendijk, dat ten zuiden van Boka Onima ligt. Voordat we bij Kralendijk aankomen neem ik een afslag naar Seru Largu. Dit is één van de betere uitkijkpunten op het eiland. Via een kronkelige en soms steile weg kom ik uit bij de top van de Seru Largu. Hier kunnen we vanaf een hoogte van 123 meter genieten van een panoramisch uitzicht over Bonaire. Je kunt vooral Kralendijk goed zien liggen vanaf deze plek.

We genieten vanaf het Millennium Monument van het uitzicht. De bries die je hier duidelijk voelt is aangenaam. Het maakt de tropische warmte aangenaam. Anders zou het hier in de volle zon al snel te heet aanvoelen. Wat opvalt is dat wij op dit moment de enige bezoekers zijn.

14:15 uur – Mangrovetocht

Voor vandaag hebben we een mangrovetocht gereserveerd. Dat gaan we doen met kajaks in het mangrovebos van Lac Bay. Deze beschermde zone is de kraamkamer voor veel leven in de oceaan. In het open watergebied zijn de zeegrasvelden een belangrijke voedingsbron voor de zeeschildpadden die rond Bonaire leven. In de mangrovebossen worden veel jonge vissen geboren die later de oceaanwateren bevolken. We hebben bij het Mangrove Info Center een twee uur durende kajaktocht geboekt. Deze tocht begint om half drie, maar je moet een kwartier van tevoren aanwezig zijn. Dat hebben we vanuit Seru Largu precies gered. Het laatste deel van de route verliep over een onverharde weg die met de gehuurde 4×4 prima te doen is.

Voordat we het water ingaan krijgen we eerst een uitleg over Lac Bay en wat het Mangrove Info Center doet om de natuur hier te beschermen. Vervolgens gaan we op pad met de kajaks. Ik stap met Babette in een tweepersoonskajak, Femke deelt met Silvia een kajak en Jasper is op zichzelf aangewezen in een eenpersoonsvariant. De gids gaat met ons mee, net als twee andere Nederlandse gezinnen. Het kajakken is vrij relaxed. Sommige stukken zijn wat zwaarder, maar prima te doen. Halverwege de tocht stoppen we in het mangrovebos voor een korte snorkelexcursie. Zo kunnen we ook goed zien wat er hier allemaal onder water leeft. Al heel snel besluiten onze dames dat de vele kwallen in combinatie met laagwater geen geslaagde combinatie vormen. Wij wachten daarom uiteindelijk bij de kajaks totdat de rest terug is. Vervolgens kajakken we rustig terug naar het eindpunt, waar we rond half vijf arriveren. Na het schoonspoelen van de snorkeluitrusting zeggen we gedag en gaan weer op pad.

17:00 uur – Jibe City

We rijden om de Lacbaai heen om uit te komen bij Jibe City. Deze strandbar behoort tot mijn favoriete plekjes op Bonaire. Dit is de surfspot van Bonaire. Het laagstaande warme zeewater in een afgesloten baai zorgen voor perfecte omstandigheden om te (leren) windsurfen. Dat is iets wat we later tijdens deze reis dan ook nog gedaan hebben. Voor nu is Jibe City een ideale plek om aan het einde van de dag nog even te chillen onder het genot van een ijskoude Amstel Bright. Dit Caribische biertje kun je misschien wel de nationale drank van Caribisch Nederland noemen. Je drinkt dit frisse bier met een limoenpartje, zo uit de fles. De meerderjarigen onder ons genieten onder het genot van een Amstel Bright van het uitzicht op de windsufers. De minderjarige dames doen dat met een fris glas ijsthee.

18:45 uur – zonsondergang

Iets na zessen zijn we terug in ons appartement. Na aankomst bij het appartement ben ik als eerste de douche ingesprongen. Mijn vrouw is in de tussentijd de snorkelspullen uit gaan spoelen. Het zoute zeewater moet je op tijd eruit spoelen voor het behoud van je spullen.

Terwijl de rest aan de wasrituelen bezig is, wandel ik naar het centrum van Kralendijk. Dat is van hieruit nog geen tien minuten wandelen. Het weer is nog heerlijk: dertig graden met een lichte bries, terwijl de late middagzon op mijn huid schijnt. Dat duurt niet lang meer, want de zon zal zo ondergaan. Omdat Kralendijk aan de westelijke kant van het Bonaire ligt en de zon in het westen ondergaat kun je vanaf de boulevard van Kralendijk op veel avonden genieten van een fraaie zonsondergang. Voorwaarde is natuurlijk wel dat het niet zwaarbewolkt of geheel bewolkt is. Dat is vanavond niet het geval. Ik kan dus een aantal mooie sunsetfoto’s schieten.

19:30 uur – uit eten

Nadat ik mijn foto’s gemaakt heb loop ik terug naar het appartement om de rest op te halen en mijn camera weer weg te leggen. Vervolgens lopen we terug naar het centrum van Kralendijk. Daar heb ik een tafeltje gereserveerd bij La Cantina. O nee, niet helemaal waar: Inge van All Seasons Apartments heeft voor ons de reservering gemaakt. Dat is één van de redenen waarom ik dit vakantieadres zo waardeer. La Cantina behoort tot de betere restaurants van Bonaire. Wij genieten hier van verse vis, lekkere drankjes en de jongste dochter van een ossenhaasspies van de grill. Rond negen uur zijn we klaar, waarna we moe maar voldaan van een volle dag op Bonaire teruglopen naar ons appartement. Daar gaan de luikjes voor onze ogen al vrij snel dicht. Voor tienen zijn we in dromenland.

, ,