Veel bestemmingen lenen zich prima voor een vakantie van één dag.

Pompeï, de Vesuvius en het Herculaneum

Tijdens onze vakantie aan de Amalfikust kreeg ik eindelijk de kans om een bezoek aan Pompeï te brengen. Pompeï staat al heel lang op mijn verlanglijstje. Het verhaal van de stad die in zijn geheel onder de as verdween om pas eeuwen later weer opgegraven te worden spreekt enorm tot mijn verbeelding. Pompeï is eigenlijk één grote tijdscapsule. Het dagelijkse leven in een Romeinse stad stilgelegd. Natuurlijk zijn er op heel veel plaatsen nog oude Romeinse bouwwerken te vinden, maar nergens zijn er overblijfselen te vinden van het “gewone” dagelijkse leven. In Pompeï stonden de restanten van de avondmaaltijd nog op tafel. Dat maakt deze opgraving zo ontzettend bijzonder.

Voor we Pompeï in duiken gaan we eerst even terug in de tijd.

Pompeï was een levendige handelsstad aan de oevers van de rivier de Sarno. Voordat het in 79 na. Chr. verwoest werd, woonde er zo’n 20.000 mensen. Er werd gehandeld op de grote agora, ambachtslieden verkochten hun waar in de straten, er vonden toneeluitvoeringen plaats in de theaters en op feestdagen waren er gladiatoren spelen.
De stad kende een redelijk welvarende bevolking. Vanwege de handel woonden er ook enkele Egyptische en Griekse families in de stad. Pompeï kende net als de meeste Romeinse steden een recht stratenpatroon met een logische opbouw in huizenblokken.

Op 24 augustus 79 n. Chr. rond de middag wordt de stad opgeschrikt door een uitbarsting van de nabijgelegen vulkaan Vesuvius. De hele ochtend zijn er al kleine schokjes te voelen, maar hier worden de inwoners nog niet door gealarmeerd. Kleine schokjes en gerommel uit de vulkaan kwam vaker voor. Om 12 uur is er ineens een grote wolk die opstijgt uit de vulkaan. Langzaam vervult de lucht zich met witte as die daalt op de huizen van Pompeï. Uiteindelijk zal deze laag bijna 3 meter dik zijn. Rond vijf uur in de middag komen hier ook grote stenen bij die vanuit de vulkaan op de stad gevuurd worden. Gedurende de nacht blijft de laag met as groeien. Om vijf uur in de ochtend, de volgende dag, maakt een nieuwe eruptie definitief een einde aan Pompeï. Met de uitbarsting verdwijnen nog drie andere steden aan de voet van Vesuvius; Herculaneum, Stabiae en Torre Anunziation. Sinds 1997 zijn de opgravingen van al deze steden UNESCO-werelderfgoed.

De uitbarsting van Vesuvius is nauwkeurig vastgelegd door Plinius de jongere. Hij heeft er voor gezorgd dat Pompeï niet werd vergeten. Halverwege de 18e eeuw wordt er voor het eerst een opgraving georganiseerd. Her en der is er al wat opgegraven, maar dit gebeurde vaak door onvoorzichtige plunderaars en was niet zonder gevaar. Vanaf 1748 wordt de stad systematisch opgegraven. Nog steeds zijn archeologen bezig met het opgraven van delen van Pompeï.

09:00 uur – aan de poorten van de stad Pompeï

Wij beginnen onze dag in Pompeï vroeg. Pompeï opent om 09.00 uur en we zorgen dan ook dat we er op tijd zijn. Ondanks dat we aan het einde van het hoogseizoen langsgaan vertelt de website ons dat het ook in deze tijd van het jaar nog erg druk kan zijn. We willen graag op ons gemak Pompeï bezoeken en dus zijn we er op tijd.
Ga je in het hoogseizoen, koop dan vooraf je kaartjes online. Dit scheelt een hoop wachttijd. We kunnen nu zo doorlopen. Er zijn zo vroeg in de ochtend nog geen bussen toeristen.

Omdat ik vooraf heb gelezen dat de mogelijkheden om eten en drinken te kopen beperkt zijn in Pompeï, hebben we onze eigen lunch meegenomen van Pasteiceria Pansa. Dit is de bakker in Amalfi het dorpje waar we verblijven.

Bij binnenkomst van de archeologische site kun je ervoor kiezen om een audiogids te nemen of met een officiële tour mee te gaan. Op de website van Pompeï kun je ook een schema downloaden om te lopen. Op het kaartje wat te vinden is bij de ingang kun je gemakkelijk je eigen route uitstippelen. Wij kiezen er voor onze eigen route te volgen en zo zelf het tempo te bepalen. We willen vandaag graag ook nog de Vesuvius en Herculanenum bezoeken.

De weg vinden in Pompeï is met behulp van de kaart erg gemakkelijk, ook omdat Pompeï een heel recht stratenpatroon heeft. De kaart van Pompeï is verdeeld in 9 blokken, aangegeven met Romeinse cijfers. Wij starten in blok 7. En zullen met de klok mee een ronde door de site maken. Wat direct opvalt is de vorm van de straten. Die liggen diep met grote stapstenen. Gelukkig hebben we stevige wandelschoenen aan. Die heb je hier ook wel echt nodig. Met een rolstoel of kinderwagen is het hier erg lastig manoeuvreren.

09:30 uur – de stad in

Via de eerste paar straatjes komen we bij het Forum aan. Dit was het bestuurlijke centrum van iedere Romeinse stad. Hier stond de belangrijkste tempel en waren de belangrijkste gebouwen voor het stadsbestuur te vinden. Het is een indrukwekkende plaats. Ondanks dat er behoorlijk wat kapot is, kun je toch goed zien hoe het er hier 2000 jaar geleden uitzag.

Aan de linkerkant van het forum is een opslagplaats voor oude amfora’s die zijn terug gevonden. Hier vinden we ook enkele afgietsels van gips van mensen en dieren. De temperaturen tijdens de ramp konden soms in secondes oplopen tot 300 graden Celsius. Dit zorgde voor de plotselinge dood van zon 16.000 mensen. Onder de aslaag werden niet de lichamelijke overblijfselen teruggevonden, maar wel de holtes die ze hadden achtergelaten. Deze holtes werden voorzichtig opgevuld met vloeibare gips en uitgegraven. Zo kregen archeologen een goed beeld van de laatste momenten van de slachtoffers. Mensen met hun handen voor hun gezicht, moeders die hun kinderen beschermen, maar ook honden, kronkelend aan een ketting. De afgietsels tonen de gruwelen van deze natuurramp.

Toch enigszins onder de indruk vervolgen we onze weg naar deel zes. Hier gaan we op zoek naar twee villa’s; het huis van de Faun, Casa del Fauno en casa dei Vetti. Dit waren huizen van rijke Romeinen. Enorme villa’s met binnentuinen met genoeg ruimte voor de hele familie en slaven. We komen ook langs een van de badhuizen van Pompeï. Romeinen hielden zich schoon in een badhuis, maar vaak waren deze badhuizen ook een plaats om bij te kletsen en nieuws uit te wisselen.

Via het badhuis komen we eerst bij het huis van de Faun. (Zo genoemd omdat er een bronzen beeld van een Satyr werd gevonden.) Je krijgt een goed gevoel van grootte van zo’n villa. Het moet een enorm complex zijn geweest. We lopen door richting de Casa dei Vetti. Hier mogen we niet binnen. Met behulp van de Europese gemeenschap wordt dit deel van Pompeï gerestaureerd. Ondanks dat we niet binnen mogen lopen, kunnen we toch even binnen spieken. De fresco’s in dit huis zijn erg kleurrijk.

Meer delen van Pompeï zijn ontoegankelijk omdat ze gerestaureerd worden. Dit is en doorlopend proces. Het personeel bij de ingang weet vaak wel welke villa’s open zijn en welke niet.

We lopen via blok 9 naar blok 2. Blok vijf en vier slaan we over, we willen hier niet de hele dag rondlopen en daar is relatief weinig te zien. Wij hebben het gemist, maar als je in de straat tussen blok 7 en 9 even een straatje naar links inschiet kom je terecht in een van de bordelen van de stad. De plaatjes laten niets te wensen over aan wat hier te krijgen was voor de bezoeker.

Wij vervolgen onze weg naar het oude amfitheater in regio 2. Af en toe werpen we een blik in de huizen. Soms is uit de details en versieringen een goed beeld te vormen over wie er gewoond heeft. Vaak staat er ook een bordje met wat extra uitleg op het moment dat het echt iets bijzonders is. Je krijgt in deze straat een mooi inkijkje in het leven van de inwoners van Pompeï. De mooie snackbar Casa e Thermopolium di Vetutius Placidus, geeft een goed beeld van de plaats waar mensen hun eten konden kopen. Arme Romeinen aten hier, zij konden thuis niet koken.

Een eind verderop ontwaren we ook de werkplaats van een smid. Als je je ogen dichtdoet hoor je bijna de karren met paarden door de straten ratelen. Alleen zijn het nu drommen toeristen die achter een verveelde gids aan sjokken. We lopen via Casa Praedia di Giulia Felice richting het Amfitheater. Dit huis heeft een prachtige tuin. De rijke Romeinen maakten van hun villa’s kleine paradijsjes en dit is een prachtig voorbeeld ervan. In veel villa’s kom je ook nog steeds de kleine tempels tegen die voor de goden van het huishouden werden gebruikt, de Lares. In deze minihuisjes staan kleine altaartjes waar dagelijks wierook en offers werden gebracht.

Het Amfitheater ligt helemaal aan het einde van het archeologische park. Gladiatoren vochten hier voor hun leven ter meerdere eer en glorie van de keizer en het vermaak voor het plebs. Spelen, maar ook openbare executies van misdadigers waren een onderdeel van het dagelijkse leven. De spelen waren een belangrijk middel om de arme Romeinen tevreden te houden.

Via de Via di Castricio, een weg met veel bomen, slenteren we langzaam terug van deel 2 naar deel 1 naar deel 8. We komen langs Casa de Meander, opnieuw een mooie villa en stuitten dan op het eerste theater van Pompeï. Dit was het kleine theater van de stad, gebruikt voor voordrachten van dichters en verhalenvertellers bijvoorbeeld. Er direct naast ligt het grote theater. Hier werden toneelstukken opgevoerd. Het Theater is gerestaureerd zodat je een mooi beeld krijgt van hoe het er vroeger heeft uitgezien. De akoestiek van beide theaters is heel bijzonder. Wie in het midden op het podium staat hoeft amper zijn stem te verheffen om bovenin ook hoorbaar te zijn. Na het theater gaan we terug naar de uitgang. Het is inmiddels een stuk drukker geworden in het park en eerlijk is eerlijk, drie uur lang opgravingen is echt wel lang. (zelfs voor een geschiedenisdocent).

13:00 uur – op naar de Vesuvius

We laten de drukte van Pompeï achter ons en keren terug naar de auto. We gaan op weg naar de Vesuvius. Het is een half uurtje rijden naar de voet van de vulkaan, maar je kunt ook prima met het openbaar vervoer. Er is een rechtstreekse busverbinding die je van Pompeï naar Vesuvius brengt. De Vesuvius is 1281 meter hoog en is het bekendste voorbeeld van een sommavulkaan. Dit is een vulkaan die in de krater van een andere vulkaan is ontstaan. De Monte Somme is de oudste vulkaan die zo’n 18.000 jaar geleden voor het laatst uitbarstte. De Vesuvius ontstond in die oude krater. De meeste heftige uitbarsting van de Vesuvius was in 79 n.Chr, maar in 1631 was ook een uitbarsting met veel slachtoffers. De laatste keer dat Vesuvius uitbarstte was in 1944.

Op de Vesuvius kun je tot op een paar kilometer onder de top komen. Hier zet je, uiteraard betaald, je auto weg. Vanwaar je, voor een paar euro, met een pendelbusje naar de officiële ingang wordt gebracht. Dit zou je lopend kunnen doen, maar dat is gezien de touringcars die de hele tijd omhoog en omlaag rijden langs dezelfde weg niet heel erg veilig.

Bij de officiële ingang koop je het kaartje (handiger is het om dit vooraf online te doen) voor de wandeling naar de top. Terwijl je via het grijze pad langzaam de berg beklimt zie je het landschap langzaam veranderen van fris groen naar buitenaards grijs en zwart. Het is ongeveer een kilometer lopen naar de top. Onderweg word je getrakteerd op prachtige uitzichten op de omgeving. Voor het laatste stukje rondom de krater moeten we even wachten. Mensen worden per groepje doorgelaten om de drukte rondom de krater wat te spreiden. In de krater geen lava, maar hier en daar komen nog steeds wel kleine rookpluimpjes omhoog. Dit maakt het samen met het ruige rotslandschap tot een bijzondere plaats. Daarnaast is het uitzicht over de omgeving fenomenaal. We zijn er op een heldere dag en kunnen tot ver kijken.





We dalen weer de berg af op weg naar de auto.

15:05 uur – terras met uitzicht

We rijden met de auto weer naar beneden en stoppen even bij restaurant Vessum om wat te drinken. Vanaf het terras kijk je uit over de stad Napels. We zijn lang niet zo zoveel tijd kwijt geweest boven op de berg als we gedacht hadden en dus hebben we nog behoorlijk wat tijd over. Op de weg naar boven kwamen we langs de afslag voor Herculaneum en een snelle blik op Google maps laat zien dat het vanaf de afslag slechts 8 minuten rijden is. Nu we er toch zijn rijden we even langs.

15:30 uur – de opgraving van Herculaneum

De opgraving in Herculaneum of Ercolano is een veel kleinere dan die in Pompeï. Het is hier ook veel rustiger, zeker zo aan het einde van de dag. Herculaneum was geen grote handelsstad zoals Pompeï, maar een rustig havenstadje waar de meeste inwoners leefden van de visvangst. De werkplaatsen die er gevonden zijn, waren meer gericht op de inwoners van de stad zelf. Herculaneum werd niet door een laag as bedolven, maar door een laag lava en modder van zo’n 16 meter dik. Ook werd Herculaneum de regen van rotsen bespaard. Hierdoor zijn de huizen in Herculaneum veel beter bewaard gebleven. Fresco’s en mozaïeken zijn hier beter intact. In de huizen zelf is nog goed de bouwstructuur terug te zien met verschillende verdiepingen. Er zijn verkoolde meubels teruggevonden en ook de houten versieringen in de huizen zijn bewaard gebleven. In Herculaneum is een enorme hoeveelheid gebruiksvoorwerpen en beelden gevonden, die je allemaal kunt terugvinden in het oudheidkundige museum van Napels. Voor alle fresco’s en mozaïeken, zowel in Herculaneum en Pompeï geldt, dat het origineel in het museum in Napels hangt. Bij de opgraving zelf zie je vaak enkel de kopie.

Zo aan het einde van de dag is het rustig in Herculaneum. We dwalen twee uurtjes rustig rond in de straatjes van de stad. Nog meer dan in Pompeï lijkt het alsof de stad iedere moment weer tot leven kan komen. De marmeren toonbanken van de snackbars zien eruit alsof er ieder moment weer gasten kunnen aanschuiven na een lange dag hard werken. Omdat er in Herculaneum nog wel veel verdiepingen op de huizen zitten krijg je hier meer het gevoel van een echte stad. Op die appartementen met meerdere verdiepingen woonden vaak de armere Romeinen. De fresco’s in de huizen van Herculaneum zijn erg mooi en nog veel meer aanwezig dan in Pompeï. Ook in Herculaneum vind je weer de kenmerkende hoge stoepen. Hier echter zonder karrensporen, het vervoer ging vaak met ezels. We lopen langs de oude bakkerij, bekijken het Casa dei Cervi met het prachtige Atrium en bekijken het huis van Neptunus en Amphitre. Omdat Herculaneum niet zo groot is en een mooi rechthoekig stratenpatroon heeft, kun je makkelijk je weg vinden.

Aan het einde van ons bezoek dalen we af naar waar vroeger de oude haven van de stad was. In de oude bootopslagen zijn de gipsen afdrukken te vinden van zo’n 300 inwoners die hier naar toe waren gevlucht om te schuilen. Zij kwamen om in de stroom van modder. Hun oorspronkelijke schuilplaats werd hun graf. Hun lichamen in de oude opslag zijn een gruwelijk zicht en brengen je weer even terug bij de ramp die de uitbarsting natuurlijk was. Buiten deze slachtoffers hebben veel inwoners van Herculaneum zich wel in veiligheid weten te brengen. Het dodental van deze plaats lag minder hoog dan dat van Pompeï.

17:30 uur – Italiaanse toestanden op weg naar huis

Voor vandaag hebben we genoeg Oudheid gezien. We gaan terug naar de parkeerplaats om met onze huurauto weer terug te rijden naar ons fijne appartement in Amalfi. We verblijven in het mooie dorpje Amalfi aan de Amalfikust. Vanaf Herculaneum is dat een uurtje rijden. Het grootste gedeelte van deze rit gaat over een kleine bergweg
Dwars door het natuurgebied Valle delle Ferriere. Een mooie rit door een groen berggebied. Op sommige stukjes is de weg zelfs zo smal dat je er maar met een auto tegelijkertijd overheen kunt. Dit wordt geregeld door een stoplicht. Tussen Ravello (ook zo’n mooi dorpje) en Amalfi is zo’n stuk weg. Hier komen we vast te staan in een echte Italiaanse file. Een vrachtauto heeft het rode stoplicht genegeerd en zet nu heel het verkeer vast. Het geheel gaat gepaard met veel toeterende auto’s en foeterende Italianen die met veel handgebaren naar elkaar staan te wijzen en schreeuwen. Wij staan toevallig net voor een parkeerhaven en duiken daar maar even snel met onze auto in. Het lijkt erop dat iedereen namelijk achteruit de berg terug op moet. Als de plaatselijk verkeersagent weer wat orde in de chaos heeft gecreëerd kunnen we onze weg vervolgen en zijn we binnen enkele minuten in ons dorpje. Wil je met de auto rondreizen aan de Amalfikust houdt dan rekening met de enorme hoge parkeertarieven. Er zijn geen gratis parkeerplaatsen wegens gebrek aan ruimte en de parkeergarage maakt hier gretig gebruik van. Hier je auto parkeren kost minimaal 20 euro per dag. Wil je alleen maar aan de kust zelf blijven, reis dan met het openbaar vervoer. Dat is hier prima geregeld. Er zijn goede busverbindingen en er is een prima veerdienst tussen de verschillende plaatsen.

18:30 uur – pizza met uitzicht

We sluiten de dag af op ons dakterras. Onder aan ons appartement zit een pizzabakker die de hele dag door heerlijke, in een hout gestookte oven, pizza’s bakt. We hebben geen zin meer om uit eten te gaan en genieten van een lekkere pizza en een goed glas wijn op ons balkon met uitzicht over de haven van Amalfi. Terwijl beneden ons de “avondspits” van het dorp woedt, kijken wij naar het vallen van de avond.

Het was een erg indrukwekkende dag. Pompeï was alles wat ik ervan verwacht had. Al jaren gebruik ik de stad als voorbeeld in mijn lessen voor de Romeinen en daarom dus extra leuk om nu eens in het echt hier rond te lopen. Het is een van de indrukwekkendste overblijfselen uit de oudheid die ik ooit gezien heb. Hoewel op de website staat dat de combinatie met Herculaneum te veel is op een dag, vonden wij dit juist goed te doen. Zeker met het bezoek aan de Vesuvius in het midden. Dat maakt de cirkel rond. Je moet dan bij beide opgravingen iets gerichter vooraf bepalen waar je naar toe wilt. Je zelf hier wat beperken wat betreft tijd is niet erg. Op den duur wordt zelfs de meest fanatieke oudheidfan opgravingsmoe.

Soortgelijke berichten

Geen gerelateerde berichten gevonden