Funchal is de hoofdstad van het prachtige eiland Madeira. Als cruisebestemming wordt dit eiland steeds populairder. De wandelaars weten Madeira echter al jarenlang te vinden. Madeira heeft prachtige natuur, vooral in de lente staat het eiland bekend om zijn mooie bloemen. Wie wil wandelen kan hier lopen over hoge pieken en kliffen, maar ook langs rijke begroeide levadas, de waterkanalen die het eiland zo groen maken. Funchal is naast de hoofdstad van het eiland ook de grootste stad. Zo’n twee derde van de bevolking op Madeira woont hier; ongeveer 200.000 mensen. Funchal werd gesticht in 1425 door Portugese kolonisten. Omdat Madeira lange tijd als enige producent suikerriet aan Europa leverde, kreeg de stad een ongekende rijkdom. De stad heeft een leuk historisch centrum wat ondanks alle aanvallen van piraten, bosbranden en aardbevingen toch aardig in tact is gebleven. In het centrum van Funchal hangt nog steeds de sfeer van ontdekkingsreizigers. Funchal is een gezellig stadje met op een klein oppervlak veel bezienswaardigheden. Het stadje is prima te voet en met de kabelbaan te ontdekken. Het centrum direct aan de kust is redelijk vlak waarna de huizen steil tegen de heuvel omhoog zijn gebouwd. Hoewel het een grote stad is, heb je dit, door die vorm van bebouwing in het centrum niet zo door. In het oude centrum van Funchal zijn nog geen hoge torenflats of wolkenkrabbers te vinden. Wel vind je overal waar je kijkt mooie bomen en planten. Net zoals de rest van het eiland is ook Funchal weelderig groen.

10:00 uur – met de auto naar de haven

Onze dag begint aan het Lido gedeelte van Funchal. Hier staan de meeste hotels van het eiland. Deze wijk is een stuk moderner dan de rest van Funchal en kent vooral veel restaurants en hotels. Wij slapen in het Porto Mar hotel. Een prachtig hotel met een mooie tuin vol bloemen met uitzicht op de oceaan. Het is een half uur lopen naar het centrum van de stad. Omdat we daar ook nog wat kilometers willen maken en onze dochter van negen bijhebben, rijden we met onze huurauto naar de haven toe en starten daar onze wandeling door de stad. Vanaf ons hotel rijden ook regelmatig bussen naar het stadscentrum en in de straat staan altijd taxi’s klaar om je ergens naar toe te brengen. Het openbaar vervoer is op Madeira prima geregeld. Een auto huren is dus zeker niet noodzakelijk.

10:15 uur – Avenido do Mar

We parkeren de auto aan de Avenida do Mar in een parkeergarage. De Avenida do Mar is een prachtige boulevard langs de oceaan. Het is een brede wandelpromenade met veel hoge palmbomen en om de zo veel meter is er een koffie- en ijstentje wat zo uit de Mary Poppins film lijkt te zijn geplukt. Vanaf hier lopen we de boulevard af richting de kabelbaan en het Fortaleze de São Tiago. De boulevard van Funchal is een leuke plek om te lopen. Je ziet er de grote cruiseboten liggen aan de kade en de kleine zeiljachten, sommigen klaar om de Atlantische Oceaan over te steken. Vanaf hier vertrekken ook de veerboot naar Porto Santo en de vele bootjes voor het walvis en dolfijnen spotten. Oude mannetjes staan vanaf de kade te vissen. We stoppen even om de protserige Santa Maria te bewonderen, een replica van de boot waarmee Columbus de Atlantische oceaan overstak op weg naar Amerika. Madeira was zijn laatste stopplaats voor de grote oversteek. Toeristen kunnen met de kopie dolfijnen gaan spotten. We lopen helemaal door tot aan de kabelbaan en het fort. Het fort kun je bezoeken dus gaan we even naar binnen.

10:35 uur – Fortalez de São Tiago

Fortaleza de São Tiago was een van de drie forten die Funchal moesten beschermen tegen aanvallen van piraten. Het rijke Madeira had heel wat te stellen van de aanvallen van piraten en werd met enige regelmaat bestookt door grote troepen, soms wel zo groot als 1000 man, die huishielden op het eiland. Je ziet het knalgele fort al van ver liggen. In het fort vind je een fotoreportage van archeologische opgravingen in het fort. Vanaf de muren heb je een geweldig uitzicht op de oceaan. Jammer dat je verder niet binnen kan kijken, je mag buiten de ruimte van de reportage niet het fort in. Alleen de muren zijn toegankelijk. Vanaf het fort lopen we terug de stad in via de Rua do Portā de São Tiago.

10:50 uur – de oude stad

We zijn hier in een van de oudere gedeeltes van de stad. Kleine huisjes, smalle straatjes en kleine steentjes op de weg. De straatbedekking met kleine grijze en zwarte steentjes is typisch voor Portugal en Madeira. We slaan rechtsaf op de Traverse Escaleren en gaan gelijk weer links de Rua Santa Maria in. Deze straat heeft heel veel gezellige restaurantjes. Erg leuk voor de avond. Tussen de restaurants en cafétjes staan veel gebouwen leeg. Toch valt dit niet op. Alle deuren in de straat zijn namelijk prachtig versierd. In heel deze wijk zijn fantasievolle schilderwerken aan gebracht op de deuren en huizen die het geheel een kleurrijk gezicht geven. Via de Rua Boa Viagem komen we terecht bij de grote overdekte markt van Funchal

11:00 uur – markt

In de grote hal liggen stapels met de lelijke scabarfish. De lokale vis die hier heel veel gegeten wordt met passievrucht of banaan. Een lekker visje, maar met zijn zwarte kleur en grote bek een lelijk ding. We vergapen ons aan de grote tonijnen en zwaardvissen. Via de trap gaan we omhoog en komen we bij de groenten en fruitmarkt. Een prachtig kleurrijk geheel waar erg veel toeristen zijn. Ik vraag me af of de lokale bewoners hier ook hun groente en fruit halen. Overal wordt je overgehaald om gedroogd fruit of bijzondere fruitsoorten te proberen. Overigens zonder dat het echt opdringerig aandoet. Onze dochter snoept zich door heel de markt heen. Het is erg leuk om te zien wat voor een grote diversiteit aan groente en fruit er op het eiland groeit. We verlaten de markt langs de andere kant en steken de rivier over.

11: 30 uur – Praca do Municipio

We lopen nu de Rua Dr. Fernão Ornelis in. Deze drukke winkelstraat ligt tussen twee rivieren in. Aan het einde van de straat op het kleine plein vind je de Igreja do Carmo. Wij lopen echter door en steken weer een rivier over. We gaan direct rechtsaf, lopen iets langs de rivier omhoog en duiken gelijk de eerste straat links in. Dit kleine straatje leidt naar de Rua Quimada Cima. Op het volgende kruispunt slaan we rechtsaf naar het grote plein het Praca do Municipio. Aan dit grote plein in Funchal staan twee belangrijke gebouwen, het stadhuis en de kerk van de universiteit. Het is een van de mooiste pleinen van Funchal met witte gebouwen, fontein en zwart witte bestrating. We kijken even op het binnenpleintje van het stadhuis, een prachtig plekje, en lopen dan door naar de Rua dos Ferreros. Een stukje deze straat in zit het instituut van Madeira wijn. Hier kijken we even binnen. Grote vaten wijn staan er opgesteld. We vinden het nog wat te vroeg voor een proeverij en dus gaan we weer terug naar het grote plein. We stappen nog even binnen bij de binnenplaats van de universiteit. Vroeger was dit een klooster in handen van de Jezuïeten. Tegenwoordig zijn het vooral studenten die de witte gangen bewandelen.

12:00 uur – universiteitskerk

We lopen door naar de prachtige kerk van de universiteit. De ingang hiervan zit om de hoek. De grote trappen leiden naar een mooie typisch Portugese kerk die prachtig  is opgeknapt. Hij is erg uitbundig versierd met verguld houtsnijwerk en Portugese tegeltjes. Ook het plafond is erg mooi. De kapel van de 11000 maagden verteld het verhaal van de heilige Ursela in prachtig houtsnijwerk. Ursula werd bruut vermoord terwijl ze de maagden van de stad tegen bloeddorstige soldaten beschermde. Tegen betaling van 1 euro mag je de kerktoren beklimmen en dus klimmen we via een oude trap omhoog. Van boven heb je een mooi uitzicht over de oude stad.

12:30 uur – museum D’Arte Sacrale

We gaan de kerk uit, steken het plein over en verlaten aan de rechterkant via de Rua Jao Tavira het plein. We slaan direct links af richting het museum D’Arte Sacrale. Dit museum beschikt over enkele Vlaamse kunstwerken. In de hoogtij dagen van de handel tussen Madeira en Vlaanderen kwamen veel schilderijen van Vlaamse meesters naar Madeira. Madeira was een van de weinige plaatsen waar suikerriet groeide. Dit zorgde voor veel rijkdom onder handelaren van Madeira. Veel Vlaamse kooplieden ruilde kunstwerken voor suikerriet of wijn uit Madeira. In het museum Arte Sacrale zijn deze werken te zien. Er is een enorme rijkdom aan kandelaren en wierookhouders te zien. Op de tweede verdieping zijn werken van enkele Vlaamse Primitieven zoals Jan Provoost te zien. Deze schilderijen kenmerken zich door felle primaire kleuren, godsdienstige taferelen en zeer gedetailleerde, levensechte afbeeldingen.

13:15 uur- op naar de lunch

Door de Rua do Bispo gaan we weer op onze weg terug. Aan het einde van de weg slaan we linksaf de Rua Jos Tavira in en lopen door tot aan de grote brede straat. Hier staat de grote kathedraal van Funchal. Helaas is deze gesloten wegens herstelwerkzaamheden, maar het interieur moet prachtig zijn. We geloven het wel en gaan naar rechts naar de Avenida Arabia. Hier komen we eerst het monumentale pand van de bank van Funchal tegen en even verder de mooie binnenplaats van het gebouw van de overheid van Funchal. Aan de overkant zien we het andere fort van de stad liggen het Fortaleza  de São Lourenvio. Hier is een militair museum gevestigd. We stoppen even bij de “Old Blandy Wine Lodge”. We willen er straks een rondleiding volgen en kopen alvast kaartjes.

13:30 uur – lunch

Tijd voor de lunch. We duiken op een van de terrasjes aan de Avenida de Arriaga en bestellen een lekker broodje. Het bollo do caco is een heerlijk zuurdesembroodje gemaakt met zoete aardappel, wat hier gebruikt wordt om sandwiches te maken. Vaak zijn de broodjes vers gebakken en nog een beetje warm.  Erg lekker is een broodje steak. Een dunne plak rundvlees die nog een beetje rauw is van binnen. Wij bestellen een Bollo do caco als club sandwich, een getoaste met kaas en eentje met ham. We worden niet teleurgesteld. Heerlijke warme, verse broodjes. Onze dochter drinkt tijdens de lunch een Brisa. Dit is de lokale frisdrank van het eiland en wordt overal in diverse smaken verkocht. De straat waar we zitten kijkt uit op een mooi parkje en staat vol met gezellige terrasjes.

14:15 uur- Jardim de São Francesco

Na de lunch hebben we nog even wat tijd voor onze rondleiding door de “Old Blandy Wine Lodge” begint. We lopen even een rondje door de Jardim de São Francesco. Deze prachtige tuin ligt aan de Avenida de Arriaga en staat vol prachtige bloemen en planten. Overal waar je kijkt zijn bloemen in de meest fantastische kleuren te vinden. Het is een plezier door het mooie parkje te wandelen. Hier zie je in het klein wat je op je wandelingen op het eiland ook tegen zou kunnen komen. We rusten nog wat op een bankje in de zon en dan is het tijd voor onze rondleiding bij de “Old Blandy Wine Lodge”.

14:30 uur –  Old Blandy Wine Lodge

De Old Blandy Wine Lodge ligt ook aan de Avenida de Arriaga. Een paar keer per dag wordt er een rondleiding in het Engels gegeven en krijg je uitleg over het bijzondere proces van het maken van Madeira wijn. De Old Blandy Wine Lodge is in een eeuwen oud pand gevestigd. Bij binnenkomst ga je terug in de tijd. Het pand heeft verschillende bestemmingen gehad, maar doet sinds de 19^e eeuw dienst als wijnpakhuis. In tegenstelling tot traditionele wijnen moet Madeira niet koel bewaard worden in de kelder, maar juist in de warmte op de zolder. De vaten liggen hier dan ook op zolder in de hitte te rijpen en komen met de jaren steeds verder naar beneden. Op de onderste verdiepingen en in de kelder liggen de oudste flessen. Sommige over de 100 jaar oud. Madeira wordt namelijk als het op 17% alcohol zit gestopt in het gistingsproces door er alcohol aan toe te voegen van 94%. Hierdoor kunnen de wijnen veel langer bewaard worden dan gewone wijn, zelfs als de fles al geopend is. Onze gids verteld met zeer charmant Portugees accent in haar beste Engels hoe de wijn gemaakt wordt. De rondleiding eindigt met een proeverijtje van twee verschillende soorten Madeira. Een leuke afsluiter van deze rondleiding. De Madeira smaakt heerlijk.

15:15 uur – kabelbaan en Jardim Botanico

Na dit drankje zijn we wel weer toe aan iets actiefs. We besluiten de kabelbaan te nemen naar Monte. We lopen terug naar het oude centrum over de Rua Carlo I en nemen de kabelbaan omhoog. We willen boven de Jardim Botanico bekijken. Hiervoor neem je twee kabelbaantjes naar boven. Vanaf de kabelbaan heb je een geweldig uitzicht over Funchal. Dit alleen al is meer dan de moeite waard. In ongeveer een kwartiertje zijn we boven.

De natuur in Madeira is niet alleen prachtig in het wild, het mooie klimaat zorgt er ook voor dat hier prachtige Botanische tuinen zijn te bewonderen. De Jardim Botanico is een van oudste in de wereld en heeft een enorme diversiteit aan planten. Prachtige bloemensoorten, uiteenlopende eetbare planten en een grote verzameling bijzonder cactussen. Bovendien is de tuin prachtig gelegen zo boven Funchal. Deze Jardim is vooral bekend om zijn bladeren tapijt, een kunstwerk gemaakt van verschillende soorten planten met verschillende soorten kleuren blad. De tuin is niet groot dus na een half uurtje hebben we het wel gezien. We nemen het kleine kabelbaantje weer terug naar Monte en wandelen richting de kerk.

16:30 uur – Toboggan, met de slee naar benee

Monte is eigenlijk en dorpje boven Funchal, maar vanaf de kerk loopt wel een van de leukste ritjes ter wereld naar beneden. Hier kun je in een Carros de Cesto, een soort rieten mand op glijders, 2km lang over de straat naar beneden glijden. Vroeger werd dit gebruikt om de wijnoogst te vervoeren, tegenwoordig zijn het toeristen die met de slee naar beneden gaan. Wij stappen uiteraard ook in en hoewel niet goedkoop, zeker de moeite waard. Onze dochter giert het uit onderweg naar beneden. We gaan ook behoorlijk snel de berg af, maar onze twee begeleiders sturen de slee keurig langs alle obstakels en remmen als het nodig is. Onderweg krijgen we weer even zicht op het mooie Funchal beneden ons. Wat een afsluiting van de dag! Na dit ritje wandelen we rustig naar beneden naar de auto. We gaan ons even opfrissen in het hotel voor we aan het diner beginnen.

19:30 uur – cocktails  en diner aan zee

Na onze drukke dag blijven we vanavond dicht bij het hotel in de Lido wijk. Veel restaurants hier hebben een mooi uitzicht op zee. Hoewel je de zon niet in de zee kunt zien zakken zie je wel de lucht prachtig verkleuren. Vlakbij ons hotel zit een goede cocktailbar en we genieten daar eerst even van een drankje en het avondlicht alvorens te gaan eten. We eten vanavond in restaurant Atlantico. Dit zit een beetje verscholen aan de zee rand. Je moet eerst een straatje naar beneden inlopen om vervolgens pas bij het restaurant uit te komen. Maar met een geweldig uitzicht over de oceaan. Het restaurant staat bekend om zijn vegetarische gerechten. Er zitten vooral veel locals binnen. Vooraf nemen we een toast met gegrilde aubergine en groene asperges gefrituurd in een bierbeslag. Beide heerlijk! Ook de zeebaars bij het hoofdgerecht is goed klaargemaakt. We sluiten nog af met een taartje van het huis en een kopje espresso. De zon is inmiddels onder en onze dag zit er op.

Funchal is een leuke stad om een dagje in rond te dwalen. Volop historie en een grote diversiteit aan dingen om te doen. Lekker eten en drinken, mooie oude gebouwen, een sfeervol centrum en prachtige bloemen en planten. Ondanks dat Funchal een grote stad is doet het toch niet zo aan. Het centrum is lekker compact waardoor je ook de kans krijgt er net even buiten te kijken. Met de kabelbaan ben je zo boven op de berg.

Heb je meer dagen in Funchal dan zijn de volgende dingen ook erg leuk om te doen:

– Het Museum van Christiano Ronaldo. Deze lokale held heeft op Madeira een eigen museum. Een voor voetballiefhebbers natuurlijk niet te missen attractie.
– levada wandelingen. Langs de levadas kun je hele bijzondere wandelingen maken. Vanuit Funchal pak je gemakkelijk de bus naar een van de wandelingen of kun je een wandeling met een gids boeken. Het is overigens prima te doen zonder gids.
– Monte Palace Tropical garden, deze botanische tuin vind je boven bij het station van de kabelbaan.