Veel bestemmingen lenen zich prima voor een vakantie van één dag.

De highlights van Tirana

Op het moment dat ik op zoek ging naar een interessante stedentrip voor de maand juni kwam ik op Tirana uit. Voor velen is dit een onbekende bestemming. Ik vraag me zelfs af hoeveel mensen direct weten dat dit de hoofdstad van Albanië is. Op de een of andere manier is dit land amper ontdekt door Nederlandse toeristen. Reisorganisatie TUI had Albanië vrij recent nog in het zomerprogramma, maar heeft dit Balkanland na één seizoen weer geschrapt. Waarschijnlijk was het commercieel niet zo’n succes. Nu zorgt luchtvaartmaatschappij Transavia ervoor dat je gemakkelijk naar Tirana kunt reizen. Dit zomerseizoen vliegt deze dochtermaatschappij van KLM drie keer per week rechtstreeks van Amsterdam naar Tirana. Dat biedt dus uitstekende mogelijkheden voor een stedentrip naar Tirana.

Voor mij is Tirana een bestemming die ik interessant vind omdat er eigenlijk vrij weinig over bekend is in Nederland. Voor een reisblogger zoals ik dus enig een bijna onbeschreven boek die je zonder al te veel voorkennis kunt gaan ontdekken. Wat mij ook fascineert is dat het land van 1944 tot 1991 een zwaar communistisch regime kende. Er was geen persvrijheid, religie werd door de overheid niet toegestaan en Albanië was ten tijde van het Oostblok het meest gesloten dus ook meest geheimzinnige land. Dat prikkelt mijn nieuwsgierigheid. Na de val van het communisme heeft Tirana nog een flink dal gekend. De post-communistische periode werd gekenmerkt door anarchie, een groei van inwoners en economische tegenspoed. Pas sinds het begin van deze eeuw heeft Tirana de weg omhoog gevonden en is het in een vrij snel tempo aan het moderniseren. Ik vraag me vooral af hoe ver Tirana staat en in welke mate de stad wel zijn eigen identiteit weet te behouden.



Ik heb mijn retourticket al een aantal maanden van tevoren geboekt. Omdat ik met alleen maar handbagage reis ben ik ongeveer honderd euro kwijt voor de vlucht. Als verblijfplaats heb ik het luxueuze Plaza Hotel geboekt. Voor lokale begrippen een relatief duur hotel: ik betaal 135 euro per nacht inclusief ontbijt. Vanwege de ideale ligging, centraal in de stad en de vele goede recensies was het voor mij toch wel een gemakkelijke keuze. Ik heb een kamer op de elfde verdieping met een goed uitzicht op het Skanderbegplein.

Ruim vooraf boeken heeft als voordeel dat je meestal de beste prijzen betaalt voor vlucht en hotel, maar dat je wel wat onzekerheid hebt qua weer. Het klimaat van Tirana staat garant voor warm weer in juni, maar wat betreft zon en regen is er altijd een risico. De dagen in aanloop van mijn reis waren zeer wisselvallig met geregeld onweer en regen. De verwachting is dat ik het ook vandaag niet droog zal gaan houden.

07:30 uur – opstaan

Na een uitstekende nachtrust ontwaak ik op aandringen van de wekkerfunctie op mijn telefoon. Het geluid dat de wekker maakt zorgt voor een abrupt einde aan een fijne droom. Ik open de gordijnen en kijk uit over een zonnig Tirana. Gelukkig, blauwe lucht. Voorlopig ziet het er dus goed uit. De weerapp meldt me dat het rond het middaguur kan gaan onweren. Ik ga mijn dag dus zo plannen dat de meeste buitenbezienswaardigheden in de ochtend gepland worden. Waarschijnlijk wordt het dus meters maken in de ochtend en musea in de middag.

08:10 uur – ontbijt

Zoals vrijwel iedere dag start ik ook vandaag met een ontbijt. Het ontbijtbuffet in het hotelrestaurant biedt me voldoende opties. Ik ga voor een vrij licht ontbijt. Daardoor houd ik een plekje in mijn maag over om me op straat te kunnen laten verleiden door lokale lekkernijen. Wel drink ik voldoende. Behalve mijn kopje espresso drink ik een glas water en een lekker glas vers sinaasappelsap.

08:40 uur – Ottomaans huis

Albanië heeft lange tijd tot het Ottomaanse Rijk behoord. Daar is niet zoveel meer van te zien, omdat in latere periodes de sporen hiervan weggeveegd zijn door de toenmalige heersers. Recht tegenover mijn hotel staat nog een van de weinige Ottomaanse panden. Het is niet te bezoeken, maar door het hek kun je wel een goede blik werpen op deze villa die nog in prima staat is. Het is te hopen dat hier ooit in museum van maken die gewijd is aan het Ottomaanse periode. Ik begrijp dat de periode van bezetting zelden een aangename herinnering is, maar ook deze periode heeft invloed gehad op Tirana in Albanië zoals het nu is.

08:50 uur – rond mijn hotel

Eigenlijk is er direct rond mijn hotel al een hoop te zien. Zo staat er een zeshoekig mausoleum, dat in zo’n goede staat is dat ik in eerste instantie denk dat het recent gebouwd is als een soort van decoratie voor het hotel. Het werkelijke verhaal blijkt juist andersom te zijn. Het is een oud grafmonument uit het begin van de negentiende eeuw. Het is de Turbe van Kapllan Pasha. Het monument voor dit vooraanstaand lid van de Ottomaanse Toptani-familie heeft hier altijd naast de Sulejman Pasha moskee gestaan. De moskee is door schade uit de Tweede Wereldoorlog verdwenen, maar het mausoleum staat er nog. De ontwerper van de TID toren, waar het Plaza Tirana Hotel in gevestigd is, heeft het ontwerp aan moeten passen aan dit monument.

Daartegenover is een klein parkje met wat bankjes. Hier staat een mooi standbeeld van de partizanen. Het strijdlustige straalt van de soldaat af die schreeuwend met gebalde vuist boven op een sokkel staat. De naam van het monument is ‘Partizani i Panjohur’, wat in het Nederlands vaak vertaald wordt als het Standbeeld van de Onbekende Partizaan. De gebalde vuist wijst richting het parlementsgebouw.

Het hotel gebouw zelf is ook een bezienswaardigheid. Dat zie ik op dit moment dat ik op straat sta en richting het hotel kijk. Het dak is vierkant, maar het gebouw heeft een ronde basis. Per verdieping transformeert het gebouw van rond naar vierkant. Het bijzondere aan deze structuur is dat het gebouw er anders uitziet, afhankelijk van de plek waarvan je het bekijkt. Vanaf deze lage positie dicht bij het hotel is het net alsof de bovenkant veel groter is dan de onderkant. Van grotere afstand zie je dat dit eigenlijk niet zo is. Een knap stukje werk van degene die dit gebouw ontworpen heeft.

Iets verderop staat de Ottomaanse klokkentoren (Kulla e Sahatit). Deze fraaie klokkentoren is gebouwd in 1822, tegelijkertijd met de ernaast gelegen Et’hem Beys moskee. Deze twee bouwwerken behoren tot de weinige overblijfselen van de Ottomaanse periode in Tirana.

Ik heb pech. De Et’hem Beys moskee wordt op dit moment gerestaureerd. Ik kan dit islamitische geloofsgebouw daarom niet van binnen bekijken, maar ook niet van buitenaf mooi fotograferen. Jammer, want dit is een van de weinige oude overblijfselen in Tirana. Het is goed dat ze dit soort belangrijke erfgoederen bewaren en proberen in goede staat te houden.

09:10 uur – Skanderbeg Square

Al snel kom ik uit op het hart van de stad: het Skanderbegplein. Dit enorme plein is de plek waar vrijwel alle grote evenementen en manifestaties van de stad plaatsvinden. Tevens vind hier een aantal van de belangrijkste gebouwen van de stad. Een belangrijke positie heeft het standbeeld van Skanderbeg gekregen.

Skanderbeg is dé nationale held van Albanië. De als Gjergj Kastrioti geboren generaal van het Albanese leger is beroemd vanwege zijn aanhoudende verzet tegen de Ottomanen gedurende de vijftiende eeuw. Opvallend feit is dat hij eerst met de Ottomanen tegen de Hongaren vocht en vervolgens overliep naar de Albanezen, voor wie hij veldslag na veldslag won. Uiteindelijk werd hij in 1464 koning van Albanië nadat er een vredesverdrag met de Turken gesloten was. Skanderbeg stierf uiteindelijk aan malaria. Een mug kreeg voor elkaar wat het Turkse leger nooit gelukt was. De huidige Albanese vlag is overigens gebaseerd op het familiewapen van Skanderbeg.

Op dit moment staat het wereldkampioenschap voetbal centraal op het plein. Er is een complete fanzone ingericht met een groot scherm en redelijk veel zitplaatsen. Daaromheen staan verschillende stands waar je eten en drinken kunt halen. Dat het geheel gesponsord wordt een aantal grote bedrijven zie je aan de reclamezuilen die verspreid over het plein staan. Opvallend dat men hier zoveel aandacht besteed aan het WK voetbal dat in Rusland plaatsvindt. Albanië is net als Nederland geen deelnemer aan dit mondiale voetbaltoernooi.

Twee gebouwen vallen op: het Cultuurpaleis en het Nationaal Historisch Museum. De architectuur van het gebouw is kenmerkend voor veel gebouwen die tijdens het communistische tijdperk weggezet werden, niet alleen in Albanië maar in het gehele oosten van Europa. De eerste steen werd in 1959 symbolisch gelegd door Nikita Chroesjtsjov. Dit was de partijleider van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. In het gebouw zijn tegenwoordig de Nationale Bibliotheek en het Nationaal Theater van Opera en Ballet gehuisvest.
Het Nationaal Historisch Museum valt nog meer op. Qua grootte zullen beide gebouwen niet veel onderdoen voor elkaar, maar door de ligging valt het museum meer op. Het opvallende mozaïek werkt er zeker ook aan mee.

09:30 uur – oversteken

Ik heb net even kennis gemaakt met de manier waarop de Albanezen met zebrapaden omgaan. Dat is vrijwel het zelfde zoals ze met andere verkeersregels omgaan: ze hebben er compleet schijt aan. Oversteken in Tirana is bijna een kamikaze-actie als er auto’s in de buurt zijn. Ze weigeren stuk voor stuk om vrijwillig te stoppen voor een zebrapad. Je moet je als ware de straat op werpen in de hoop dat ze remmen. Meestal doen ze dat wel, maar soms moet je toch echt eventjes weer een stap terug doen. Voor groepen met voetgangers lijken ze wat meer respect hebben dan voor individuen.

09:35 uur – overheidsgebouwen

Ik kom terecht in het deel van Tirana waar een hoop overheidsgebouwen staan. Als ik zo naar het ontwerp en de kleuren kijk gok ik dat deze ooit door Italianen gebouwd zijn of dat ze geïnspireerd zijn op Italiaanse architectuur. Het meest opvallende gebouw wat mij betreft is er eentje met een oranjerode gevel waar kruislings gouden decoraties op aangebracht zijn. Het doet me denken aan Venetië. Het grappige is dat ik eigenlijk verwacht had grijze betonnen complexen aan te treffen die stammen uit het communistische tijdperk. Gelukkig zie je kleur in plaats van grijs, maar aan de andere kant zou een stukje communistische architectuur hier natuurlijk ook prima thuishoren.

09:45 uur – Rruga Murat Toptani

Ik kom uit op de Rruga Murat Toptani. Dit is een autovrije straat waar je verschillende terrasjes vindt onder de enorme bomen. Ik kan me heel goed voorstellen dat het op hete zomerse dagen prima vertoeven is in deze schaduwrijke straat. Ook nu zitten de terrassen zo goed als vol. Albanezen zijn echte koffieliefhebbers en een terras in de buitenlucht vormt natuurlijk een prima locatie om te genieten van een kopje koffie.

10:00 uur – restanten van het oude fort

Aan mijn rechterhand zie ik een oude muur staan. De muur ziet er in ieder geval ouder uit dan de mannen die rondom een tafeltje spelletjes zitten spelen. Het blijkt een overblijfsel te zijn van het Fort van Tirana. Dit is het oudste stuk van de stad. En wordt aangenomen dat het fort gebouwd is in de dertiende eeuw door de Byzantijnen. Veel is er helaas niet van bewaard gebleven. Je hebt dus niet echt een fort of kasteel dat je eventjes kunt bezoeken. Ik moet het dus doen met de zes meter hoge muur die ik hier zie staan.

10:15 uur – Toptani Shopping Center

Schuin tegenover de oude restanten van het kasteel staat een bouwwerk dat veel recenter van oorsprong is. Het is het moderne winkelcentrum Toptani. In sommige gevallen stellen ook de moderne winkelcentra in dit soort landen niet zoveel voor, maar in dit geval is het een winkelcentrum dat echt de moeite waard is. Er zit trouwens een Nederlands tintje aan deze shopping mall. Het ontwerp is aan de hand van de Nederlandse architect Winy Maas. Deze man is ook het creatieve brein achter de Rotterdamse Markthal, de Boekenberg in Spijkenisse en Villa VPRO in Hilversum.

Ik tel in totaal acht verdiepingen, maar twijfel of de aller bovenste verdieping nog winkels bevat. Op de onderste verdieping zit een redelijk grote supermarkt. Als je nog inkopen moet doen, bijvoorbeeld omdat je vergeten bent om tandpasta of shampoo mee te nemen vanuit Nederland, dan kun je dat hier prima doen. Opvallend is dat de kledingwinkels hun prijzen vooral in euro’s vermelden. Ik vraag me af of dat te maken heeft met de koersvastheid van de euro of vanwege het feit dat de winkels zich meer richten op buitenlandse bezoekers dan op de lokale mensen.

10:30 uur – vier minaretten

Tirana krijgt een nieuwe moskee: de Namazgâh Moskee of de Grote Moskee van Tirana.
Deze enorme moskee is nu nog in aanbouw, maar de hoofdlijnen zijn al heel goed te zien. Kenmerkend is de grote koepel waaromheen vier minaretten staan. Deze minaretten hebben ieder een hoogte van vijftig meter. De centrale koepel is dertig meter hoog. De komst van deze moskee komt voort uit het ongenoegen van de islamitische gemeenschap in Tirana dat de christenen wel een redelijk grote kathedraal hebben, maar zij geen grote moskee hebben. Als je weet dat meer dan de helft van de inwoners moslim is, is het wel begrijpelijk dat een moskee van formaat op zijn plaats is hier. De moskee is door de Turkse Diyanet organisatie gefinancierd. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan was dan ook in 2015 aanwezig bij de eerstesteenlegging. De verwachting is dat de moskee eind 2018 klaar zal zijn. Er moeten dan ongeveer 4500 tot 5000 gelovigen tegelijkertijd naar binnen kunnen om aan het gebed deel te nemen.

10:40 uur – Leerlooiersbrug

Een paar honderd meter verderop ligt de ‘Ura e Tabakëve’. Deze Ottomaanse brug behoort tot de oudste bezienswaardigheden die je in Tirana aantreft. De brug is gebouwd in de achttiende eeuw. Hij lag over de Lanë rivier, op de plek waar vooral slagers en leerlooiers actief waren. Er stroomt al jaren geen water meer onder de brug. Dat komt omdat de rivier in de jaren dertig van de vorige eeuw verlegd werd. Het bouwwerk heeft alleen nog maar een rol als historische bezienswaardigheid. Je kunt als voetganger over de brug lopen. Het overige verkeer raast in hoog tempo over de weg die ernaast ligt.

Nog wat verderop ligt de Lanë. Dit is de stadsrivier van Tirana. Op dit moment heeft het meer weg van een modderstroom dan van een rivier. Het water is bruin en de rivier is ondiep. Het bruinige water stroomt wel in een vrij snel tempo. De rivier is sowieso niet diep of breed genoeg om er met boten op te varen. Naar een rondvaart zul je hier dus tevergeefs zoeken.

Ik loop via de rivier in westelijke richting. Deze route voert mij terug naar de as van de stad: de Bulevard Dëshmorët e Kombit. Deze boulevard ligt op één lijn met het Skanderbergplein en de Bulevard Zogu I. Aan en rondom deze as ligt pakweg tachtig procent van alle hoogtepunten van Tirana. Het zorgt ervoor dat het gemakkelijk navigeren is in deze stad.

11:10 uur – Piramide van Tirana

Je vindt het foeilelijk of je vindt het geweldig: de Piramide van Tirana. Dit piramidevormige gebouw is een opvallend object binnen het hedendaagse Tirana. Het gebouw bestaat hoofdzakelijk uit beton en glas. Een deel van de ruiten is kapot. Verspreid over de piramide is graffiti aangebracht. Meestal zijn het geen mooie ‘pieces’, maar lelijke ‘tags’. Het draagt bij aan het bijna surrealistische karakter van dit bouwwerk dat op dit moment geen verdere functie heeft.

Je kunt via de schuine kanten naar boven lopen. Dat is prima te doen. Ik zie dat de dame die net op de top van de piramide stond op haar billen naar beneden glijdt. Af en toe staat ze een keer op om te poseren voor haar partner.

11:25 uur – Moeder Theresaplein

Ik ben de Bulevardi Dëshmorët e Kombit in zuidelijke richting af gelopen. Hierbij ben ik onder andere het Congrespaleis (Pallati i Kongreseve) gepasseerd. Uiteindelijk kom ik uit op Sheshi Nënë Tereza, in het Nederlands het Moeder Teresaplein. Dit qua oppervlakte tweede plein van Tirana draagt de naam van de heilige Moeder Teresa. Agnes Gonxha Bojaxhiu, zoals Moeder Teresa eigenlijk heette, was van Albanese afkomst en heeft als katholieke zuster de Missionarissen van Naastenliefde gesticht. Daarnaast won ze 1979 de Nobelprijs voor Vrede. Niet vreemd dat juist deze bijzondere dame de naamgeefster werd van dit plein.

Het plein heeft een enorme omvang. Dat merk je vooral op moment dat je hem over moet steken. Ik schat dat de weg op het breedste punt misschien wel vijftig meter is. Rond het plein staan verschillende universiteitsgebouwen en het Archeologisch Museum. Ik verlaat het plein echter aan de zuidwestelijke zijde om het Grote Park van Tirana in te wandelen. Dit is veruit het grootste park van de stad.

11:40 uur – kunstmatig meer van Tirana

De stad Tirana kent zelf geen grote wateroppervlakte. Die hebben ze daarom zelf maar gecreëerd. Aan de zuidkant van het centrum is het kunstmatige meer van Tirana aangelegd. Dit meer vormt feitelijk een enorm stadspark waar allerlei voorzieningen in aangebracht zijn.

Er staan twee elementen in het water die ik niet helemaal begrijp. Het lijken een soort van beton steigers, echter lopen ze niet tot aan de waterkant. Ze staan allebei ook half op instorten. Als ze inderdaad geen functie hebben lijkt het mij beter om ze af te breken. In deze staat kunnen ze alleen maar gevaar opleveren als mensen er op zouden klauteren.

Aan de oostelijke kant van het meer zijn wat horecagelegenheden gevestigd. Ik twijfel of ik zin heb in koffie of cola. Door de warmte (het is nu dertig graden) kies ik voor het laatste. Ik neem plaats op een stoel vlakbij het water en bestel een colaatje. Ik kijk uit op de fontein. Een drankje op deze locatie kost 160 LEK. Dat is ongeveer € 1,25. Geen geld, vind ik. Ik rond het bedrag af naar 200 LEK.

12:25 uur – Blloku

Via de Rruga Sami Frashëri ben ik naar de wijk Blloku gelopen. Deze voormalige diplomatenwijk uit het communistische tijdperk is nu de hippe wijk van Tirana. Als je de stad bezoekt mag een bezoek aan Blloku eigenlijk niet aan je programma ontbreken. Hier komen locals om met vrienden bij te kletsen, om te flirten, om te lachen en om te genieten van het leven.

Oorspronkelijk is Blloku de wijk waar de communistische leiders in riante villa’s woonden. Toen het communisme ten val kwam nam ‘het volk’ de wijk over. Er kwamen café’s en restaurants. Ook werd er geld geïnvesteerd in het openen van winkels en hotels. Inmiddels is Blloku dé uitgaanswijk van Tirana geworden en een heerlijke plek om op het terras te genieten van een koffie, een biertje of een lekkere cocktail. De betere restaurants van de stad vind je over het algemeen ook in dit deel van de stad.

Opvallend feit is dat je in deze wijk een restaurant van KFC vindt. Westerse fastfood restaurants zijn zeldzaamheid in Albanië. Je zult op dit moment nog tevergeefs zoeken naar vestigingen van McDonald’s, Burger King, Pizza Hut of Subway‘s. In totaal zijn er in heel het land twee kleine vestigingen van KFC te vinden. Ik passeer nu een van deze twee filialen. Ik vind het eten bij KFC vreselijk, ik ga er dus niet naar binnen. Ik probeer sowieso altijd zoveel mogelijk lokaal te eten. In Tirana kom je dan heel snel terecht bij de Italiaanse keuken. Hoewel men in Albanië zeker qua eten een duidelijk eigen identiteit heeft, ben je op het moment dat jij het eten gaat wel aangewezen op pizza, pasta en andere Italiaanse gerechten.

13:00 uur – lunch

Voor de lunch ben ik neergestreken op het terras van restaurant Ejona. Het krijtbord buiten staat vol met gerechten die in het Albanees aangeduid staan. Geen Italiaans of Engels. Ik weet niet eens of ze ook een Engelse kaart hebben en begrijp van de menukaart wel een beetje, maar lang niet alles.

Eenmaal aan tafel blijkt dus dat ze inderdaad geen Engelse kaart hebben. Sterker nog: ze hebben ook geen Albanese kaart. Dit restaurant werkt met een dagelijks wisselend lunchmenu. Daarom hebben ze binnen voorbeelden van de gerechten en krijg je persoonlijke uitleg over alle gerechten. Ik krijg dat in het Engels. Dat doet de betreffende dame geduldig en duidelijk. Bijna alles lijkt me lekker, waardoor het moeilijk kiezen is. Ik ga uiteindelijk voor de ‘Chef’s Special’ van rundvlees, broccoli en noedels. Als voorafje neem ik de venkelsoep. Als drinken ga ik voor een glas vers sinaasappelsap en een plat water.

Opvallend is dat er een grote tafel naast me staat waar een grote groep Nederlandse jongedames aan zit. Ik heb nog maar weinig Nederlands om me heen gehoord. De vraag komt omhoog wat zij hier doen. Is het een grote groep toeristen of hebben de dames een andere relatie met elkaar? Ik besluit om ze niet tijdens hun gezellige maaltijd te storen, dus zal de vraag onbeantwoord blijven.

De totale rekening bedraagt 1470 LEK. Ik reken 1600 LEK af inclusief de fooi. Dat is pakweg 12 euro bij elkaar. Een prima prijs voor zo’n lunch.

13:45 uur – kathedraal van Tirana

Het weer is inmiddels omgeslagen. Het is zwaar bewolkt, dat klinkt gedonder in de verte en het ziet er naar uit alsof het elk moment kan gaan regenen. Dit is toch een beetje het weer zoals het gisteren al gespeeld werd en zoals het hier al dagen lang is in Tirana. Daar doe je niets aan. Ik ben wel blij dat ik de beslissing genomen heb om eerst de bezienswaardigheden buiten te doen en dat de rest van de dag niet meer zo weersafhankelijk is.

Na de lunch ben ik eerst richting de Kathedraal van de Wederopstanding gelopen. Dat was een wandelingetje van pakweg 5 minuten. Sommige kerken bezoek ik omdat ik door mijn werk moet, sommige kerken bezoeken ik uit nieuwsgierigheid. Dit keer is het tweede het geval. De vormgeving aan de buitenkant intrigeert me dusdanig dat ik ook het interieur van dit religieuze gebouw wil bekijken. Dominant aanwezig zijn de iconen achter het altaar en is de enorme afbeelding van Jezus Christus in het plafond van de koepel. Zelfs als je niet religieus bent kun je dit waarderen. Het is trouwens een Albanees Orthodoxe kathedraal. Qua grootte zou het de op twee na grootste orthodoxe kerk van Europa zijn.

14:00 uur – Park van de Jeugd

Na het korte bezoek aan de kerk loop ik een klein stukje terug. Daar ligt een stadspark dat de naam Parku Rinia draagt. In het Nederlands wordt dit vertaald als ‘Park van de Jeugd’. Deze naam wekt de indruk dat het park speciaal voor de jeugd aangelegd is. De werkelijkheid is echter wat minder vrolijk. Dit park is aangelegd in het begin van het communistische tijdperk. In 1945 is het dit het eerste project geweest waarbij jongeren ‘op vrijwillige basis’ gewerkt hebben aan de aanleg. Het park is een geliefd doel onder Albanezen voor hun avondwandeling.

De eerste regendruppels beginnen te vallen. Met het verhaal van het park in mijn achterhoofd bedenk ik me dat de regendruppels symbool kunnen staan voor de tranen die het volk gelaten heeft onder het communistische regime. Het moet lastig geweest zijn voor velen om in dat tijdperk in Albanië te leven. Sociale vangnetten zijn wenselijk, maar onderdrukking is nooit een juiste manier om een doel te bereiken. Het maakt niet uit wat voor gedachtegoed daar achter schuilt. Dit doet me weer beseffen hoe gelukkig wij zijn met de vrijheden die we in Nederland hebben. Daar hebben onze voorouders hard voor gevochten. Het is iets om te koesteren. Dat besef je op het moment dat je op een plek bent waar het decennialang anders is geweest.

Aan de westelijke kant van het park staan de letters en een kunstwerk dat samen ‘I LOVE TIRANA’ vormen. Voor menig toerist zal dit een fotomomentje zijn. Vergeet overigens niet om de lastiger zichtbare zwarte ‘A’ aan het einde mee te fotograferen. Anders heb je I LOVE TIRAN in beeld.

Het begint iets harder te regenen. De koplampen van de auto’s springen aan en de eerste paraplu’s komen tevoorschijn. Ik ga mijn eerste museum bezoeken.

14:10 uur – Bunk’art 2

Het museum dat ik ga bezoeken heet Bunk’Art 2. Een logische naam voor een museum dat ik een bunker onder de grond gevestigd is en wetende dat er ook een Bunk’Art 1 is. Dat museum ligt niet op loopafstand van het centrum.

Ik betaal 500 LEK aan entreegeld en ga de gang in. De expositie is verdeeld over verschillende kleine ruimtes die verdeeld langs vier gangen liggen. In gang 1 wordt de tijdlijn getoond van de nationale politie. Dat begint bij het ontstaan van de politie na de oprichting van de staat Albanië. Er is vrij veel aandacht voor de rol die de staatspolitie speelde tijdens het communistische tijdperk. Zo bewaakten zij ook de staatsgrenzen. Enerzijds om ongecontroleerd bezoek van buitenaf te voorkomen, maar vooral om te verhinderen dat Albanezen het land konden ontvluchten.

Gang 2 staat in teken van de Sigurimi. Deze organisatie is ten tijde van het communisme in het leven geroepen om de staatsveiligheid te bewaken. Het laat zien hoe de bevolking bespioneerd en geïndoctrineerd werd. Zo werden foto’s bewerkt om politieke beslissingen te rechtvaardigen of te forceren. Muziek werd ingezet om propaganda via de staatstelevisie te verspreiden. Er worden beelden getoond van een muziekfestival waarbij het leven in Albanië op een verheerlijkende wijze toegezongen wordt.

Er wordt ook aandacht besteed aan het verzet tegen het regime. Zo worden er ondermijnende brieven getoond die afkomstig zijn van anonieme schrijvers. Dat was noodzakelijk, want anders belandde je in een gevangenis of strafkamp. Ook wordt beschreven hoe buitenlandse bezoekers werden gemonitord. Zij moesten ook voldoen aan de Albanese esthetische wetten die bijvoorbeeld voor de mannen voorschreven hoe hun kapsel moest zijn. Sinds 1975 werden er bij de grensposten dan ook kappers geïnstalleerd die ter plaatse de kapsels van toeristen aan de eisen aan te passen.

Gang drie laat enkele creatieve interpretaties zien. Mij valt een uitspraak van Moeder Theresa op: “EVIL SETTLE ROOTS WHEN A MAN BEGINS TO THINK THAT HE IS BETTER THAN OTHERS”. Daar zit zeker een kern van waarheid in.

Gang vier laat de keiharde realiteit zien van decennia aan onderdrukking: zo zie je een ondervragingskamer waar je het getik hoort van de ondervrager terwijl de hartslag van de ondervraagde ook te horen is. Het flikkerende licht zorgt voor een boeiende interpretatie van hoe angstaanjagend dit overgekomen moet zijn voor wie gearresteerd was.

Een klein uur later sta ik weer buiten en adem de frisse lucht in. Ik ben een flinke ervaring rijker. Het museum heeft indruk op me gemaakt door de wijze waarop ze een zwart hoofdstuk uit de geschiedenis van Albanië hebben weten weer te geven. Het feit dat het volledig onder de grond is aangelegd draagt daar zeker in bij.

15:10 uur – Tirana International Hotel

Ogenschijnlijk is het viersterren Tirana International Hotel een doorsnee zakenhotel. De dikke Rolls Royce, Audi’s, BMW’s en Mercedessen die voor de deur staan doen vermoeden dat de prijzen mogelijk wat meer op vijfsterrenniveau zouden kunnen liggen. Het lijkt erop dat het hotel wat duurder dan gemiddeld is. Dat is niet de reden om dit hotel te vermelden. Het is de geschiedenis die interessant is.

Dit hotel is in 1979 geopend nadat het in opdracht van de communistische overheid gebouwd was. Het heette toen Hotel Tirana. Het was op dat moment het hoogste gebouw in Tirana. De Albanezen noemen het gebouw ook wel ‘Pesëmbëdhjetëkatëshi’, wat zoiets als ‘Vijftien Verdiepingen’ betekent. De communistische partij gebruikte het hotel om bijeenkomsten te houden. Tijdens de val van het communisme, in 1991, werd het hotel de plek van waaruit buitenlandse verslaggevers hun reportages hielden. In 2001 volgde een grootscheepse renovatie in opdracht van de nieuwe Italiaanse eigenaar. Toen kreeg het hotel de nieuwe naam Tirana International Hotel.

Natuurlijk neem ik even een kijkje in het hotel. Zoals ik verwachtte is er niets meer dat herinnert aan de communistische periode. De nieuwe eigenaren hebben het hotel helemaal omgetoverd naar een modern hedendaags hotel.

15:30 uur – Nationaal Historisch Museum

Het aan het Skanderbergplein gelegen Nationaal Historisch Museum ontgaat je niet zomaar. Het blokkerige grote gebouw is voorzien van een fraai mozaïek dat Albanezen uit verschillende periodes laat zien. Dat kunstwerk kun je alvast gratis bewonderen voordat je naar binnen gaat.

Om de rest te mogen zien moet ik eerst 200 LEK betalen bij de kassa. Vervolgens begint het verhaal van Albanië bij de archeologische vondsten in de eerste zaal. Achtereenvolgens word ik van periode naar periode meegenomen door de geschiedenis van Albanië. Natuurlijk is er ook hier een deel gewijd aan de communistische terreur, zoals het museum het zelf noemt. In een klein uur laat ik me meenemen in de historie van dit unieke land in de Balkan. Dankzij Engelstalige bijschriften is het ook voor buitenlandse bezoekers goed te volgen.

16:30 uur – Bulevardi Zogu I

Aan de noordkant van het Skanderbegplein ligt de Zogu I boulevard. Dit is een pakweg dertig meter brede straat die gescheiden wordt door een fietspad in het midden waar twee rijen met bomen omheen staan. De boulevard is vooral een winkelstraat. Voor mij is er hier daarom vrij weinig te doen. Als je serieus wilt shoppen is dit ook niet de beste plek daarvoor. De winkels zullen ook degenen die wel graag winkelen niet zo snel kunnen verleiden om naar binnen te stappen. Dit zijn vooral winkels die bedoeld zijn voor de lokale mensen. Die kopen hier hun make-up, doen hun dagelijkse inkopen, boeken hun reisjes bij de reisbureau’s en sluiten hier hun telefoonabonnement af. Op sommige plekken kun je lokale lekkernijen of een ijsje kopen.

Horeca is beperkt aanwezig in de straat. Ik loop tegen een koffiezaakje aan dat 24 uur per dag open is. Tijd voor mij om even te zitten. Ik bestel een espresso en een plat water. Hoewel de serveerster volgens mij amper Engels spreekt, lukt dit prima.

In Tirana is men dol op koffie. Het barst dan ook van de plekken waar je goede koffie kunt drinken. De kans dat je slootwater geserveerd krijgt is vrij klein. Ook dit kopje espresso is aangenaam. Het heeft de goede temperatuur en de volle smaak is licht bitter. Een prima bakkie, dus. Ik reken 200 LEK af. Dat is inclusief 50 LEK fooi.

17:00 uur – Bulevardi i Ri

Zodra ik bij de straat Asim Vokshi aankom gaat de Bulevardi Zogu I over in de Bulevardi i Ri. Letterlijk betekent dit Nieuwe Boulevard. Het is te zien dat deze boulevard nieuw is. Het wegdek oogt nieuw en de bebouwing moet grotendeels nog weggezet worden. Opvallend is hoe weinig auto’s er over deze brede weg rijden. Zeker als je weet hoe hectisch het verkeer in Tirana op veel plekken is en zeker op dit tijdstip.

Aan het begin van de boulevard staan wel enkele gebouwen. Dit zijn geen nieuwe gebouwen zo te zien. Opvallend zijn de woonblokken die in Mondriaanachtige kleuren geverfd zijn. Ze steken mooi af bij de donkere wolken die in de verte zichtbaar zijn. Het verven van woonblokken is een veel toegepaste methode in Tirana om de stad enigszins kleur te geven. De complexen zijn vaak te goed om te slopen, maar te lelijk om zo te laten. In plaats van nieuwbouw weg te zetten is dit de beste manier om de stad wat op te fleuren.

17:25 uur – Pazari i Ri

De laatste bezienswaardigheid voor vandaag is de Pazari i Ri. Dit is de nieuwe bazaar die gebouwd is in de voormalige Ottomaanse wijk. Onder de grote overkapping is ongeveer tweederde van de kraampjes nog gevuld. Hier wordt allerlei koopwaar aangeboden zoals groente, fruit, olijven en lokale producten zoals Albanese wijn.

In het geheel afgesloten marktdeel ernaast worden de verse producten zoals vlees, vleeswaren, vis, kaas en verschillende delicatessen verkocht. Daar is op dit tijdstip van de dag een groot deel van de verkooppunten gesloten. Rond de bazaar staan kleurrijke gebouwen en verschillende horecazaken. Hier kun je terecht voor koffie, bier en lokale lekkernijen.

18:00 uur – diner

Tijd dus om lokaal te eten. Dat doe ik op het terras van Zgara Al’Pazar. Dit plekje ligt aan de nieuwe bazaar. Gelukkig hebben ze ook een Engelse menukaart, want een blik op de Albanese kaart zorgt voor weinig herkenning van de gerechten. Ik ga voor een varkens shish kebab en voor köfte gevuld met kaas. Omdat de aardappels uit de oven niet beschikbaar zijn en ik geen zin heb in friet, neem ik er bruschetta bij.

Het smaakt allemaal zeer aangenaam. Aan het spiesje zit een aangename smaak van de houtskoolgrill. De köfte is iets aan de zoute kant maar zeker lekker en ook de bruschetta is aangenaam. Daar moet ik wel de helft van laten liggen omdat het een vrij grote portie is.

De rekening bedraagt 700 LEK inclusief een drankje. Ik geef 100 LEK fooi waardoor ik uiteindelijk 800 LEK kwijt ben voor een goed diner. Dat is ongeveer 6 euro. Ik zal van mijn vrouw na thuiskomst geen commentaar krijgen dat ik in Tirana zwaar over het budget heengegaan ben. De stad is voor ons West-Europeanen nog aangenaam goedkoop. Dat blijkt maar weer uit deze dag in Tirana.

18:50 uur – na het eten

Na het eten wandel ik op mijn gemak richting het hotel. Daar stop ik mijn camera in de kluis om vervolgens nog een avondwandeling te maken. Het is droog en de temperatuur is aangenaam. Het zonnetje komt zelfs nog even door voordat hij ondergaat. Al met al wordt het een rondje van bijna vijf kilometer, zodat de teller voor vandaag op een totaal van 24 kilometer komt te staan. Tijdens de wandeling doe ik nog een drankje op een terras voordat ik terugkeer naar mijn hotelkamer. Daar neem ik mijn tweede douche van vandaag om vervolgens op bed nog even Netflix te kijken.

Dit vind ik van Tirana

Na een dag Tirana kan ik toch wel een balans opmaken. Ik ben gematigd positief. Er is voldoende te zien en te doen om je een dag (of wat langer) bezig te houden. Ik mis wel een stuk historie. Er is vrij weinig te zien van hoe Tirana er voor de twintigste eeuw uit zag. Dat heeft volgens mij vooral te maken met het uitwissen van de geschiedenis door nieuwe heersers. Wat natuurlijk ook een feit is, is dat Tirana tot 1912 slechts een vrij onbeduidend stadje was. Ik zou Tirana toch zeker wel aan durven te bevelen om een keer naartoe te gaan.

Achteraf zou ik één ding aanpassen in het dagprogramma zoals ik die nu gedaan heb. Ik zou het National History Museum vervangen door een bezoek aan de National Art Gallery. Of gewoon het kunstmuseum toevoegen aan het dagprogramma als je dat lukt. In mijn verhaal ‘5x zien en doen in Tirana‘ lees je mijn ervaring met de National Art Gallery.

Een vraag die ik van meerdere mensen te horen kreeg is of het veilig is in Tirana. Ik moet zeggen dat ik me er veiliger voelde dan in menig andere stad. Ik heb ook ’s avonds in het donker in mijn eentje rondgelopen en geen enkel moment bekroop mij een gevoel van onveiligheid. Ook werd ik niet lastig gevallen omdat ik een toerist ben. Het enige puntje is dat je altijd op moet letten als je oversteekt, ook als je als voetganger groen licht heb. De automobilisten hebben vrijwel geen respect voor voetgangers (of voor andere automobilisten).

Soortgelijke berichten

Geen gerelateerde berichten gevonden