Antwerpen is één van de best bezochte steden onder Nederlandse en Belgische toeristen. Met name in de decembermaand wordt Antwerpen druk bezocht, wat alles te maken heeft met het winkelen voor de kerstinkopen en natuurlijk de jaarlijkse kerstmarkt die in het historisch centrum gehouden wordt. Afgelopen zaterdag is de kerstmarkt in Antwerpen weer van start gegaan. Een goede reden om op een zonnige woensdag de stad eens te gaan bezoeken. Er schijnt weer het nodige veranderd te zijn ten opzichte van voorgaande edities.

De kerstmarkt op zich is geen evenement waarmee je 12 uur in Antwerpen op kunt vullen. Omdat ik weinig om winkelen geef kies ik ervoor om deze winterse dag in Antwerpen aan te vullen met het bezoek aan een aantal musea in de stad. Hoewel ik al heel mijn leven met regelmaat in Antwerpen kom, zijn er redelijk wat musea die ik nog nooit bezocht heb. Een verschijnsel wat je wel vaker ziet: de stad waar je (deels) leeft, wordt niet optimaal benut als toeristische bestemming.

Hoewel het thema van deze dag ‘winters Antwerpen’ is, is het weer eigenlijk amper winterachtig te noemen. Het is vandaag een graad of tien en het zonnetje laat zich overdag continu zien. Hoewel de winterperiode officieel al aangebroken is, is het wat betreft temperatuur deze week meer lenteachtig dan winters te noemen.

Mijn broer gaat vandaag mee. Hij houdt van filmen en zal van de gelegenheid gebruik maken om het nodige filmmateriaal over Antwerpen te gaan schieten. In het verhaal komt hij verder niet voor, omdat het voor het programma weinig uitmaakt en zijn filmen los staat van hoe ik de dag invul.

09:20 uur – aankomst in Antwerpen

Dit keer heb ik ervoor gekozen om met de auto naar Antwerpen te gaan. Filevrij rijd ik van Roosendaal naar Antwerpen. Op het moment dat ik in Antwerpen aankom blijkt dat ik daarmee geluk gehad heb. Door ongelukken staan de meeste routes naar Antwerpen compleet vast. De vertraging is volgens de radio soms bijna twee uur. Ik parkeer de auto in parkeergarage Grote Markt. Deze parking is het meest gunstig gelegen ten opzichte van de kerstmarkt. Ik laat mijn spiegelreflex onzichtbaar in de auto liggen. Dat scheelt een stuk sjouwwerk de rest van de dag. Ik heb deze camera toch pas echt nodig op het moment dat de lichtomstandigheden wat complexer worden. Dat zal rond half vijf worden, zodra de lucht donkerder zal gaan kleuren.

09:30 uur – kerststal

Vanaf de parkeergarage loop ik naar de Suikerrui en vervolgens naar de Grote Markt. De stalletjes van de kerstmarkt zijn op dit tijdstip nog gesloten. Op dit moment worden winkels en horeca bevoorraad en doen de medewerkers van de stad hun best om de straten weer spic en span te maken. Ik loop door naar de Handschoenmarkt. Hier staat de jaarlijkse kerststal. Dit keer is de kerststal naar het midden van de Handschoenmarkt verplaatst en heet hij 360° kerststal. Dat komt omdat de het kerstritueel rondom de geboorte van het kindje nu rondom te bewonderen is.

09:40 uur – koffie

De beste manier om een dag te starten is met een goed bakkie koffie. Ik loop daarom terug naar de Grote Markt om café Den Engel binnen te gaan. Dit is de gehele dag een populaire plek in Antwerpen om iets te drinken. Den Engel is geen trendy zaak, maar een is een plek waar zowel Antwerpenaren als bezoekers al meer dan een eeuw komen om een pintje of een bak koffie te drinken. Op dit tijdstip zitten er vrijwel alleen maar locals. De meesten aan de koffie, een enkeling zit al aan een pint. Samen met mijn broer geniet ik hier van een goed bakkie koffie dat met een Antwerps Handje geserveerd wordt. Dit is een zandkoekje dat de vorm van een hand heeft. Dit is het symbool voor Antwerpen.

10:00 uur – Antwerp City Card kopen

Op het moment dat je tenminste vier musea of andere bezienswaardigheden gaat bezoeken in Antwerpen dan wordt het al snel interessant om de Antwerp City Card aan te schaffen. Een kaart die 24 uur geldig is kost 25 euro per persoon. Daarmee krijg je gratis toegang tot de Antwerpse musea en een aantal attracties, mag je gratis met het openbaar vervoer reizen en ontvang je korting op diverse plekken in Antwerpen. Als de toeristische trolleybus rijdt dan mag je daar ook gratis op mee. In de winter rijdt deze bus echter niet op woensdagen (met uitzondering van de periode direct rond Kerstmis).

Ik schaf dus een kaart aan op het toerismekantoor aan de Grote Markt. De medewerker geeft een plattegrond, een infoboekje over Antwerpen en een kortingsboekje mee. Daarnaast geeft hij nog een aantal persoonlijke tips op basis van het gesprekje dat we hebben.

10:15 uur – Onze-Lieve-Vrouwekathedraal

In mijn leven ben ik waarschijnlijk al honderden keren voorbijgelopen, maar ik was nog nooit eerder naar binnen geweest. Ik heb het over de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Deze middeleeuwse kathedraal is één van de gezichtsbepalende gebouwen van Antwerpen. Ondanks de nieuwe woontorens die aan de noordkant van het centrum verrijzen is de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal met een hoogte van 123 meter nog steeds het hoogste gebouw van Antwerpen.

De afgelopen jaren heb ik al heel wat kerken en kathedralen bezocht, waaronder de Dom van Keulen, Sagrada Familia in Barcelona, de San Marco Basiliek in Venetië, de Dom van Milaan, de Notre Dame in Parijs en de Sint Pietersbasiliek in Rome. Een geloofsgebouw moet daarom heel bijzonder zijn om nog serieus indruk te maken. En eerlijk gezegd doet deze Antwerpse kathedraal dat wel. Er is veel moois te zien met als hoogtepunt een aantal prachtige schilderwerken van oude meesters waaronder Peter Paul Rubens. Ik vraag me af waarom ik nog niet eerder een bezoekje heb gebracht aan de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal.

10:55 uur – Chocolate Line

Chocolade en België zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik ontkom er dan ook niet aan om voor het thuisfront wat heerlijke Belgische chocolade mee te nemen. The Chocolate Line behoort tot mijn favoriete chocolatiers in Antwerpen. Oorspronkelijk komt deze chocolaterie van  Fabienne De Staerke en Dominique Persoone uit Brugge, maar enkele jaren geleden openden ze een tweede vestiging hier in Antwerpen. Deze is gevestigd in het Paleis op de Meir. Ik doe mijn chocoladeaankopen en vervolg mijn route weer over winkelstraat Meir.

11:05 uur – Stadsfeestzaal

Ik breng een bezoekje aan de Stadsfeestzaal. Officieel heet deze plek nu Shopping Stadsfeestzaal. De neoclassicistische Stadsfeestzaal is in het jaar 2007 als winkelcentrum heropend nadat het gebouw in 2000 getroffen was door een zware brand. Begin dit jaar heeft er een verbouwing plaatsgevonden waarbij de opvallende champagnebar en de bar in het midden van de ruimte afgebroken zijn. Binnen het centrale binnenplein zijn pop-up winkels verrezen. Ik koop bij één van deze winkels alvast een van de presentjes voor kerst. Omdat mijn gezin dit verhaal ook zal lezen is het verstandig om eventjes geheim te houden wat en waar ik gekocht heb.

11:10 uur – Rubenshuis

Het is tijd voor het eerste museum: het Rubenshuis. Deze voormalige woning van Peter Paul Rubens behoort tot de absolute topattracties van Antwerpen. Vooral buitenlandse toeristen bezoeken in grote getale dit huis aan de Wapper 9-11. Hier heeft de Vlaamse meester een groot deel van zijn schilderijen gemaakt. De meeste schilderwerken werden hier geproduceerd door leerlingen van Rubens. In totaal zijn er in het atelier ongeveer 25 duizend panelen en doeken beschilderd.

Wie verwacht dat het Rubenshuis volhangt met schilderijen van Peter Paul Rubens die moet ik teleurstellen. Je krijgt vooral te zien hoe Rubens woonde en je kunt kunstwerken van zowel Rubens als van zijn leerlingen bewonderen. Het grootste deel van de werken van Rubens die in openbare collecties zichtbaar zijn, zijn te vinden in diverse musea verspreid over de hele wereld waaronder ons eigen Rijksmuseum in Amsterdam.

Niet alleen de binnenkant van het museum maakt indruk op me. Ik vind de binnenplaats van het huis net zo fraai. Hier ligt de goed verzorgde tuin en kun je genieten van de prachtige achtergevel van het Rubenshuis.

12:00 uur – lunch bij Horta

Grand Café Horta is zo’n plek waar ik regelmatig voorbijgelopen ben, maar nog nooit gegeten heb. Vandaag verandert dit en ga bij Horta eten. Horta is een zaak met een bepaalde grandeur. Dit zie je ook wel terug in de prijzen die hier zo’n tien tot twintig procent hoger liggen dan wat je gemiddeld in Antwerpen betaalt.

Omdat ik het voornemen heb om ’s avonds een gerecht met friet te gaan eten besluit ik nu om voor een relatief lichte en gezonde lunch te gaan. Uit het mooie aanbod van salades kies ik de Thais biefstuksalade. Op een mooi bedje van sla met dressing, mango en ui ligt een goed gebakken entrecote die in stukken is gesneden. Bij de salade krijg ik een smaakvol pikant sausje geserveerd.  Ik ben in België, dus drink ik een Belgisch biertje bij de lunch. Dit keer ga ik voor de Brugse Tripel. Dit zwaardere bier (8,8% alcohol) is een prima begeleider van het gerecht.

12:40 uur – Schuttershofstraat

Na de lunch loop ik door de Schuttershofstraat. Deze straat staat bekend als de luxe winkelstraat van Antwerpen. Nederlanders noemen deze straat dan ook weleens de P.C. Hooftstraat van Antwerpen. Het winkelaanbod in deze straat gaat mijn budget in veel gevallen te boven. Ik heb overigens vandaag ook helemaal geen zin om te gaan shoppen in Antwerpen. Over ruim drie weken is het wintersolden, wat een veel beter moment is om je wintergarderobe uit te breiden.

12:50 uur – Museum Mayer van den Bergh

Het is tijd voor het volgende museum. De Antwerp City Card moet er immers wel uitgehaald worden vandaag. Het is het Museum Mayer van den Bergh geworden. Dit museum is opgericht door de moeder van Fritz Mayer van den Bergh, een rijke kunstverzamelaar. Na de vroege dood van zoon Fritz in 1901 (hij was toen 43 jaar jong) besloot zijn nog in leven zijnde moeder dat de collectie van haar zoon aan het publiek tentoongesteld moest worden. Het resultaat is een museum waar een fraaie kunstcollectie te zien is. Het museum is zorgvuldig en met gevoel voor smaak ingericht. Ik vermaak me er prima.

13:30 uur – de Boerentoren

Het museum heb ik inmiddels vijf minuten geleden alweer verlaten. Ik ben weer aangekomen aan Schoenmarkt. Dit is het stukje straat dat de Groenplaats en de Meir met elkaar verbindt. Hier staat de allereerste wolkenkrabber die ooit in Europa gebouwd is: de Boerentoren. Deze toren is in 1931 voltooid en had toen een hoogte van 87,5 meter. Na de meest recente verbouwing is de hoogte 95,75 meter. De Boerentoren is een prachtig bouwwerk in artdeco-stijl. Vanuit veel plekken in het centrum van Antwerpen, maar ook vanaf Linkeroever, zie je de Boerentoren duidelijk boven de andere bebouwing uittorenen.

13:35 uur – pop-up kerstwinkel in Grand Bazar

Grand Bazar is tegenwoordig een shopping mall in het hart van de stad Antwerpen. Ooit was dit gebouw een warenhuis die onder de naam ‘Grand Bazar’ opereerde. Het gebouw waarin shopping center Grand Bazar gevestigd is, is begin vorige eeuw ontworpen door Victor Horta. Ik bezoek de Grand Bazar vanwege een pop-up kerstwinkel op de eerste verdieping. Wat een assortiment, zeg! Hier kun je volgens mij echt bijna al het denkbare aan kerstversieringen en -attributen kopen wat je je maar kunt bedenken. Ik houd de hand op de knip en loop zonder iets te kopen weer naar buiten.

13:45 uur – de kerstmarkt

Het is tijd om de kerstmarkt van Antwerpen te bezoeken. De kraampjes zijn inmiddels open gegaan, het reuzenrad draait de eerste rondjes en de geuren van glühwein en gebakken vlees komen je tegemoet. Ik begin op de Groenplaats. Dit is de plek waar de kerstmarkt van Antwerpen ooit begonnen is. Nu wordt het plein gedomineerd door de tijdelijke schaatsbaan. Die stond de afgelopen jaren op het Steenplein en daarvoor op de Grote Markt.

Na de Groenplaats loop ik door naar de Grote Markt. Hier heeft men ervoor gekozen om de stalletjes dit jaar iets anders op te stellen, waardoor het fraaie plein zelf ook beter tot zijn recht komt. Het Antwerpse stadhuis is zo ook beter betrokken bij de kerstmarkt. Nieuw op de Grote Markt is het door kunstenaar Georges Cuvillier gebouwde bamboekunstwerk. Hierin hangt een gigantische maretak waaronder je je lief (of iemand anders) mag kussen. Dit tijdelijke kunstwerk zal hier tot 27-12 staan.

Ik vervolg de kerstmarktwandeling via de Suikerrui naar het Steenplein. Hier is door het wegvallen van de ijspiste meer ruimte gekomen tussen de stalletjes. Dat is wel net zo handig tijdens de drukste dagen. Nieuw op het Steenplein is de midgetgolfbaan. Ook nieuw (maar niet door mij bezocht) is het tijdelijke winterse wellness centrum dat onder de cruiseterminal gevestigd is.

Bij de wandelbrug die aan het Steenplein begint staat ook weer het jaarlijkse reuzenrad. Het reuzenrad bestaat uit open bakjes die daardoor een mooi uitzicht geven over het centrum van Antwerpen, de kerstmarkt en de Schelde. Vanwege hoogtevrees sla ik een rondje in het reuzenrad over. Wie daar echter geen last van heeft die zou ik zeker aan willen raden om een keertje in te stappen.

14:40 uur – Museum Plantin-Moretus

Museum Plantin-Moretus is een museum dat gevestigd is in de voormalige Plantin-Moretus drukkerij. Het museum is de best bewaard gebleven zestiende eeuwse drukkerij. Dit heeft Museum Plantin-Moretus uiteindelijk in 2005 als eerste museum ter wereld een plek op de Werelderfgoedlijst van UNESCO opgeleverd.

Het museum toont oude boeken, manuscripten en zetstaven. De mooiste ruimte is echter waar de oude drukpersen staan. Hier staan ook de letterbakken waarop de teksten gemaakt werden die later gedrukt moesten worden. Ook dit museum had ik nog niet eerder bezocht en wederom moet ik vaststellen dat ik dat eigenlijk wel eerder had moeten doen.

15:25 uur – MoMu

Antwerpen is de modehoofdstad van België. Omdat het ModeMuseum Provincie Antwerpen (meestal kortweg MoMu genoemd) op een steenworp afstand van Museum Plantin-Moretus ligt en ik toch ‘gratis’ naar binnen kan ga ik hier nog even een kijkje nemen. Ik ben hier een jaar of zeven geleden voor het laatst geweest en kan me nog herinneren dat ze altijd een tijdelijke tentoonstelling hebben. Op dit moment is dat ‘Footprint’, waarbij schoen als modeobject centraal staat.

Er zijn opvallende schoeisels te zien waarvan een deel in bruikleen gegeven is door belangrijke internationale musea. Naast ontwerpen van Belgische ontwerpers zoals Dirk Bikkembergs, Ann Demeulemeester en Dries Van Noten kun je daarom ook creaties zien van onder andere Salvatore Ferragamo, Manolo Blahnik en Christian Louboutin.

Hoewel schoenen niet echt mijn ding is vind ik het wel een boeiende en vooral visueel aantrekkelijke expositie. Voor mensen die echt ‘in to shoes’ zijn is het een regelrechte aanrader.

16:20 uur – warme chocolademelk

Normaal gesproken had ik naar de kerstmarkt gegaan om van een warme chocomelk te genieten. Ik begin echter te merken dat vier musea, een kathedraal en een kerstmarkt bezoeken er voor zorgt dat ik eigenlijk eventjes wil gaan zitten. Ik kies er daarom voor om naar Quetzal op de Lijnwaadmarkt te gaan. Dit is mijn favoriete plek in Antwerpen als het aankomt op warme chocomel. Vandaag ga ik voor de witte chocolademelk met honing en kaneel. Mijn broer gaat voor de ‘gewone’ chocolademelk. Lekker even genieten van een dosis calorieën in een hittebestendig glas.

16:40 uur – de Antwerpse kerstmarkt (deel 2)

De tijd tot het diner gebruik ik om te fotograferen op de Antwerpse kerstmarkt. Voor mijn verschillende Antwerpen websites heb ik nooit teveel foto’s en omdat er dit jaar een aantal wijzigingen zijn doorgevoerd aan de kerstmarkt is het handig om weer actuele foto’s te hebben. Voor mij is de korte periode na zonsondergang het favoriete tijdstip om dit soort foto’s te malen. De kerstverlichting komt dan tenminste tot zijn recht en de lucht is niet geheel donker. Dit levert naar mijn mening de beste foto’s op.

Nu de lucht duidelijk donkerder is en de verlichting de sfeer bepaalt valt me meteen iets nieuws op. Dit jaar is Het Steen ook voorzien van sfeerverlichting. De contouren van het oudste nog bestaande bouwwerk van Antwerpen komen zo prachtig tot hun recht. Het deel van de kerstmarkt dat op het Steenplein staat heeft daardoor een mooi stukje decor erbij gekregen.

17:30 uur – eten bij De 7 Schaken

Als er een café/restaurant als echt Antwerps aangeduid mag worden dan is het De 7 Schaken wel. Hier regeert de traditionele Vlaamse keuken en worden de maaltijden traditiegetrouw met een goed glas bier begeleid. De naam 7 Schaken is een verwijzing naar de legende van Brabo en Antigoon. De zeven schaken zouden zeven dappere jongeren zijn die Brabo hielpen de reus te doden, waarna Brabo de hand van Antigoon af kon hakken om die vervolgens de Schelde in te gooien.

Gelukkig heb ik een uur van tevoren nog even snel gereserveerd bij De 7 Schaken, want het zit al snel nadat we plaatsgenomen hebben helemaal vol hier. Omdat het winterseizoen is negeer ik de garnaalkroketten op de menukaart en ga voor de erwtensoep. Deze is anders dan dat ik hem normaal gesproken thuis eet. De snert is glad en is voorzien van stukjes varkensvlees en worst. De smaak is prima. Ik vraag me af of dit de Belgische bereidingswijze van erwtensoep is of dat het de manier is waarop de huiskok hem maakt.

Als hoofdgerecht kies ik mijn lievelingsgerecht als je het over de Belgische keuken hebt: stoof met frieten. Zodra het eten op tafel komt wordt ik helemaal vrolijk. Ik zie immers mooi bruingebakken verse frieten verschijnen en een pannetje stoofvlees dat smakelijk ruikt en er goed uitziet. Zoals het hoort komt er een schaaltje verse mayonaise op tafel. Begeleid door een lekker biertje geniet ik met volle teugen van deze maaltijd.

Tegen zeven uur reken ik af en loop in enkele minuten tijd naar de auto. De entree van de parkeergarage ligt immers om te hoek. Het liefste had ik nog wat blijven hangen in de kroegen van Antwerpen. Ik moet echter nog rijden, dus ik kan het beter bij één glas bier houden. Ik reken met mijn creditcard 19,50 euro af voor een dag parkeren. Dit is het dagtarief dat ingaat zodra je langer dan 8 uur parkeert in deze parkeergarage.

19:15 uur – Kinepolis

Ik besluit de dag in Antwerpen af te sluiten met een bezoek aan Kinepolis. Dit is een megabioscoop die aan de noordelijke rand van Antwerpen ligt. Je kunt hier met de tram komen vanuit het centrum. Ik ben echter met de auto naar Antwerpen gekomen. Het is daarom voor de hand liggend dat ik met de auto naar Kinepolis rijd. Hier kan ik de auto immers gratis parkeren en ik hoef straks niet eerst terug naar het centrum om mijn auto op te halen.

Gedurende ruim twee uur geniet ik van de film ‘Bridge of Spies’. Deze door Steven Spielberg geregisseerde film speelt zich af tijdens het hoogtepunt van de Koude Oorlog. Ik geniet van de film waarin Tom Hanks een advocaat speelt die eerst een Russische spion in Amerika verdedigt tijdens zijn rechtszaak, om in een later stadium de sleutelfiguur te zijn in een onderhandeling om de spion uit te wisselen tegen een Amerikaanse piloot die in Rusland gevangen genomen is. De film weet me absoluut te boeien.

22:10 uur – naar huis

Na afloop van de film rijd ik terug naar huis, waar ik om kwart voor elf arriveer. Door de lengte van de film en de voorafgaande reclames zijn de twaalf uren in Antwerpen uiteindelijk dertien uur geworden.

Handig om te weten

Op zaterdag 26 december wordt in Nederland Tweede Kerstdag gevierd. Dit kent men in België niet. Dat betekent dat in Antwerpen de winkels op deze dag gewoon geopend zijn, net als de musea en de kerstmarkt. De Antwerpse kerstmarkt (en de nevenattracties zoals de schaatsbaan) zijn op Eerste Kerstdag (vrijdag 25 december 2015) ook gewoon geopend.

De Antwerp City Card kun je ook vooraf online bestellen. Dat kan via Ticketbar Antwerpen.